مدیرعامل شستا درباره بازگشت عواید عرضه اولیه سهام در بورس، مقایسه عملکرد با رقبا برای خروج از حیاط خلوت مدیران سیاسی، اقدامات برای جهش معنادار در سال جاری و مهمترین چالش توضیح داد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، محمد رضوانی فر درباره بازگشت عواید عرضه اولیه سهام در بورس به مالکان اصلی، مقایسه عملکرد شستا با رقبا برای خروج از حیاط خلوت مدیران سیاسی، اقدامات برای جهش معنادار شستا در سال جاری و خروج از بنگاهداری تامین اجتماعی، مهمترین چالش در مجموعه با روزنامه رسالت به گفت و گو نشست که به بدین شرح است.
اموال شستا برای دولت نیست که دولت اداره می‌کند و یا می‌فروشد بنابراین چه تضمینی وجود دارد که عواید حاصل از فروش سهم‌ها در بورس به مالکان اصلی آن در سازمان تأمین اجتماعی یعنی بیمه شدگان بازگردد؟
رضوانی فر: باید کسانی که از بورسی شدن فراری هستند و ترس و واهمه دارند، پاسخگو باشند. بورس یک تجربه موفق و بین‌المللی در حوزه شفافیت و مولدسازی اقتصادی و ارتقای عملکرد است. به هر حال وقتی تصمیم گرفتیم به این تجربه موفق بپیوندیم پس از طی تشریفات قانونی مربوطه و تأمین نظرات هیات پذیرش سازمان بورس و مجموعه‌ای از اقدامات مدیریتی، مالی و شفاف‌سازی در 27 فروردین سهام سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی در بازار سرمایه عرضه شد.
درآمد قریب به 13 هزار میلیارد تومانی حاصل از عرضه شستا به منابع و حساب‌های دولتی مرتبط نیست بلکه این پول بطور کامل به سازمان تأمین اجتماعی به عنوان مالک و سهامدار اصلی تعلق یافت که براساس برنامه‌ها و مصالح این سازمان به مصرف رسیده است. در اهمیت عرضه اولیه این سهم به همین نکته می توان بسنده کرد که شستا با زوایای پنهان بسیاری که داشت یک دارایی غیرنقدشونده متعلق به سازمان تأمین اجتماعی بود که تبدیل به یک دارایی با قابلیت نقدشوندگی بالا و شفاف شده که این اقدام، مطالبه عمومی جهت ارتقای شفافیت و مشارکت عمومی و پاسخگویی مدیران است. یقینا بهترین روش حفظ، شفاف‌سازی، رقابت‌پذیر کردن، ارتقای عملکرد و مصون داشتن یک دارایی بین‌النسلی از تصمیمات خلق‌الساعه، بورسی کردن آن است.
آیا اساسا ورود به بورس می‌تواند یا توانسته منجر به شفافیت در شستا شود؟ منتقدان به این امر اعتقادی ندارند و می‌گویند نتیجه ورود به بورس نمی‌تواند شفافیت بنگاه‌ها باشد با این حال مجموعه تحت مدیریت چه راهکاری برای این موضوع دارد بویژه آنکه شستا حیاط خلوت مدیران سیاسی بوده است.
رضوانی فر: شستا می‌توانسته حیاط خلوت مدیران سیاسی تا پیش از بورسی شدن باشد. واقعا اگر به اصول حاکمیت شرکتی و قوانین سختگیرانه بورس اشراف داشته باشید متوجه می‌شوید که پس از بورسی شدن تصمیمات خلق‌الساعه گرفتن تقریبا غیر ممکن است. از جمله مزایای بورسی شدن شستا می‌توان به مواردی نظیر ارتقای شفافیت و افشای به موقع اطلاعات و گزارشات مالی، افزایش روش‌های تأمین مالی و امکان کاهش هزینه تأمین مالی، تسهیل فرآیند ادغام و اکتساب، کسب وجهه و اعتبار، ارزیابی مناسب ریسک اعتباری شرکت و افزایش فرصت‌های تأمین مالی مناسب، ارتقای سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت در توسعه شرکت و وجود چارچوب‌های نظارتی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، تسهیل تأمین مالی برای سهامداران از طریق وثیقه‌گذاری سهام شستا، افزایش امکان حضور سایر سهامداران در ترکیب هیات مدیره شستا، امکان مقایسه وضعیت مالی و عملکردی شستا با سایر هلدینگ ها و شرکت های حاضر در بازار سرمایه و افزایش نقدشوندگی دارایی‌ها و سهام مجموعه شستا اشاره کرد. این چالش که اکنون عملکرد شستا قابلیت مقایسه با رقبا و مجموعه‌های مشابه را پیدا کرده به تنهایی برای خارج کردن یک مجموعه از تاریکخانه کافی بود.
ورود شستا به بورس چه پیامد مثبتی دارد؟
رضوانی فر: پاسخ این سؤال را می توان از دو منظر خرد و کلان مورد بررسی قرار داد. از منظر خرد، بورسی شدن شستا موجب افزایش شفافیت شده و با توجه به افزوده شدن جمع کثیری از سهامداران در فهرست مالکین این شرکت و برگزاری مجامع سالانه سهامداران از برخوردهای سلیقه ای در تصمیم گیری همچون فروش اموال و معاملات غیرمتعارف دستوری با اشخاص وابسته جلوگیری می شود. از منظر کلان عرضه اولیه شستا موجب افزایش عمق بازار سرمایه و جذب نقدینگی فعالان بازار به یک سرمایه‌گذاری سودآور در بلندمدت شد.
در مصاحبه‌ای عنوان کردید سال 99 سال جهش معنادار شستا است. به پایان سال نزدیک شده‌ایم، این جهش معنادار چگونه اتفاق افتاده است؟
رضوانی فر: فقط کافی است بدانید در سال 99 که برای شستا از سوم فروردین‌ماه آغاز شد، برنامه ریزی‌ها و اقدامات عملیاتی مختلفی همچون افزایش تولید مقداری، توسعه محصولات جدید، اتمام پروژه‌های توسعه‌ای، خروج از زیان و سودآور کردن شرکت‌های زیان‌ده، افزایش سرمایه شرکت‌ها و ساماندهی شرکت‌های تابعه صورت پذیرفت که در نتیجه این مجموعه اقدامات، سود خالص شستا از 4.5 هزار میلیارد تومان در سال مالی منتهی به خرداد 98 با رشد بی نظیر 327 درصدی به بیش از 19 هزار میلیارد تومان در سال مالی منتهی به خرداد 99 افزایش یافت و با تداوم این روند با رشد 70 درصدی به بیش از 32 هزار میلیارد تومان در سال مالی منتهی به خرداد 1400 بالغ خواهد شد.
مصداق بارز تحقق جهش معنادار تولید و سودآوری در شستا است. عددهای ذکر شده صرفا یک عدد و آمار نیست بلکه تحقق سودآوری همان شستایی است که از آن به عنوان حیاط خلوت سیاسی یاد می‌شود. واقعا اگر شستا بورسی نشده بود و برای تحقق سودآوری برنامه‌ریزی دقیق و کار شبانه روزی و جهادی صورت نمی‌گرفت 32 هزار میلیارد تومان سود خالص در شرکت اصلی محقق می‌شد؟ علاوه بر تلاش برای سودآوری، ساماندهی و تمرکز بر روزآمدی و تنوع محصول در شرکت‌ها نیز در دستور کار قرار گرفت.
به همین دلیل افزایش ظرفیت و راه‌اندازی مجدد کارخانه‌های تعطیل و نیمه تعطیل مانند اسیدسیتریک کرمانشاه، چوکای تالش، پارس الکتریک از یک‌سو و رونمایی از 168 قلم محصول جدید دارویی و 40 قلم محصولات جدید در حوزه‌های لاستیک، پارچه ایربگ، انواع روغن خودرو و … با صرفه‌جویی ارزی بالغ بر 80 میلیون دلار و بهره برداری از 20 پروژه توسعه‌ای با سرمایه‌گذاری بالغ بر 2 هزار میلیارد تومان از دیگر اقدامات مؤثری بود که در شستا تحقق یافته است.
یکی از موضوعاتی که بارها در مرکز توجه قرار گرفته این است که در دولت‌های مختلف این مجموعه اقتصادی، حیاط خلوت سیاسیون بوده و افراد رانده شده از دستگاه‌ها به‌عنوان هیات مدیره و مدیرعامل یکی از زیرمجموعه‌های شستا معرفی می‌شوند و حقوق‌های خاصی دریافت می‌کنند. در واقع پرداختی‌ها در سازمان تأمین اجتماعی ساماندهی مشخصی نداشته و بر اساس قانون خدمات کشوری پرداخت نمی‌شود بلکه بر اساس مصوبات داخلی صورت می‌گیرد. از این رو بسیاری معتقدند یکی از مراکز حقوق‌های نجومی شرکت‌های زیرمجموعه شستا است. این پرداخت حقوق‌های نجومی چقدر بر واقعیت منطبق است؟
رضوانی فر: آنچه که ذهن شما را مشغول کرده شفافیت در این دوره از مدیریت شستا در خصوص انتصابات نیست بلکه بسیاری از ابهامات ناشی از عدم شفافیت‌های موجود در دوره‌های قبل بوده است. بررسی انتصابات صورت گرفته در سنوات گذشته بیانگر این است که بطور میانگین اطلاعات هویتی و کارنامه کاری 40 درصد افرادی که تا پیش از مدیریت کنونی به‌عنوان عضو هیات مدیره در شرکت‌های تابعه شستا منصوب شده‌اند، موجود نبوده است.
به عبارتی از این افراد صرفا یک نام و نام خانوادگی و حداقل اسناد موجود است و علاوه بر آن هیچ مدارکی دال بر طی فرآیند انتصابات در هلدینگ زیرمجموعه و شستا در خصوص این افراد وجود نداشت. در برخی از دوره‌ها این رقم به 70 درصدبالغ می‌شود در حالی که در دوره مدیریت فعلی، اطلاعات هویتی و سوابق کاری تمامی افراد به همراه تمامی مستندات مربوط به مراحل انتصاب با طی کامل تشریفات مربوطه گردآوری شده و موجود است.
بخش مهمی از این اطلاعات را به سادگی می‌توانید بر روی پرتال سازمانی مشاهده کنید اما واقعا این امکان را در هلدینگ‌های چندرشته‌ای بزرگ دیگر و یا بنگاه‌های مهم دولتی و حاکمیتی دیگر دارید؟ علاوه بر این در کل ادوار گذشته میانگین سنی انتصابات صورت گرفته بالای 50 سال بود که این رقم در دوره مدیریت فعلی به 43 سال کاهش یافته و جوانگرایی در دستور کار قرار گرفته است.
همچنین میانگین سطح تحصیلی افرادی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر بوده از 60 درصد در سنوات گذشته به بیش از 75 درصد در دوره مدیریت فعلی افزایش یافت و در دوره مدیریت فعلی تعداد بانوان منصوب شده در هیات مدیره شرکت‌های تابعه بیش از دو برابر کل ادوار گذشته بوده است. در دوره مدیریت فعلی در راستای توسعه شفافیت در فرآیند انتصابات، مواردی نظیر انتصاب اعضای هیات مدیره با هدف رعایت اصول حاکمیت شرکتی، ارتقای کیفی مدیران انتخاب شده، نگهداری سوابق به منظور ارزیابی عملکرد مؤثر، جلوگیری از سلیقه‌گرایی در انتصابات، توجه به اصل شایسته سالاری در انتصابات، توجه به ارتقا از درون و توجه به رویکرد جوانگرایی به عنوان یکی از اولویت های اصلی مدنظر قرار گرفته است.
در این راستا فهرست اعضای هیات مدیره شستا، هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه پذیر تابعه مستمرا به‌روزرسانی و درسایت شستا به آدرس www.ssic.ir و نیز در سایت وزارت کار در دسترس عموم قرار گرفته است. ضمنا در راستای سیستمی کردن فرآیند انتصابات شستا سامانه ای تحت عنوان سامانه یکپارچه مدیران و انتصابات طراحی، راه اندازی و بهره برداری شده و برای نخستین بار در تاریخ این مجموعه پرونده پرسنلی مشتمل بر حدود ۲۰ سند اطلاعاتی برای هر یک از اعضای هیات مدیره شرکت‌ها تهیه و مستندسازی شده است. مضاف بر اینکه ملاحظات مربوط به اخذ استعلام از مراجع ذی‌صلاح، استعلام مدارک تحصیلی، رعایت ماده 241 اصلاحیه قانون تجارت و سایر مقررات مربوطه به دقت رعایت شده است.
شرکت‌های زیرمجموعه شستا باید دائما به مردم در خصوص سود و زیان زیرمجموعه‌ها و عدم تقویت آنها گزارش داده و شرکت‌های زیان‌ده را حتما از گردونه رقابت حذف کنند، چقدر این موضوع مورد توجه قرار گرفته است؟
رضوانی فر: این مجموعه در 14 بهمن بصورت داوطلبانه پیش‌بینی سود خالص شرکت‌های تابعه را در کدال افشا کرد. طبق این گزارش‌ها، فقط سود خالص تجمیعی شرکت های بورسی مجموعه شستا در پایان سال مالی 99 رقمی بالغ بر 28.3 هزار میلیارد تومان خواهد بود که در مقایسه با دوره مشابه سال مالی قبل، رشد حدود 85 درصدی را تجربه کرده است.
در همین راستا می‌توان به رشد 124 درصدی سود خالص تجمیعی هلدینگ صدر (از 970 میلیارد تومان به 2.1 هزار میلیارد تومان)، رشد 28 درصدی سود خالص تجمیعی هلدینگ دارویی (از 2.5 به 5.4 هزار میلیارد تومان) و رشد 200 درصدی سود خالص تجمیعی تاپیکو (از 4.6 به 14 هزار میلیارد تومان) اشاره کرد. در پایان سال مالی ۹۶ تعداد شرکت‌های زیان‌ده مجموعه شستا 40 شرکت بود که با تشکیل کارگروه ساماندهی شرکت‌های زیان‌ده و برنامه ریزی
و اقدامات صورت گرفته جهت خروج از زیان این تعداد در پایان سال مالی 97 به 28 شرکت در پایان سال مالی 98 به 14 شرکت و در سال مالی 99 به 6 شرکت زیان‌ده کاهش یافت و در سال 1400 پرونده شرکت‌های زیان‌ده بطور کلی جمع خواهد شد که این برای یک مجموعه عظیم همانند شستا یک اتفاق بزرگ است. در هیچ یک از شرکت‌های تابعه حتی شرکت‌های زیان‌ده هیچ معوقه حقوق وجود ندارد و حقوق کلیه نیروها و تعهدات قانونی به‌موقع پرداخت می شود.
یکی از مباحث پرتکرار این است که تأمین اجتماعی تبدیل به مکانی برای دست درازی به اموال از سوی دولت شده و منابع مازاد بیمه شدگان به جای کمک به سازمان تأمین اجتماعی، عملا صرف ریخت و پاش سیاسیون شده و ورود به مجموعه‌های سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی موجب شده این شرکت ها بهره‌وری لازم را نداشته باشند، واقعا میزان دست‌اندازی دولت در شستا چقدر واقعی است؟ آیا منابع سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی که شستا هم یکی از آنها است به‌عنوان بخشی از منابع دولت درنظر گرفته شده است؟
رضوانی فر: منابع شستا هیچ‌گونه ارتباطی با منابع و حساب‌های دولتی نداشته و کلیه عایدات طبق قانون تجارت به سهامداران عمده (سازمان تأمین اجتماعی) و خرد (بیش از 1.2 میلیون سهامدار حقیقی وحقوقی) تعلق می‌گیرد. کلیه منابع درآمدی حاصل از عرضه اولیه سهام شستا به سازمان تأمین اجتماعی تعلق یافته که طبق برنامه‌ها و مصالح این سازمان براساس مصوبات هیات‌مدیره و هیات امنای سازمان تأمین اجتماعی مصرف شده است.
مهمترین چالش در مجموعه شستا چیست؟
رضوانی فر: از جمله مهمترین مشکلات و چالش های پیش روی مجموعه شستا، مشکلات تخصیص ارز به ویژه در شرکت های دارویی، مشکلات ماده 84 و عدم امکان رقابت نهادهای عمومی غیردولتی با بخش خصوصی در جذب و نگهداشت مدیران متخصص و نیروی نخبه، محدودیت ایجاد شده در حوزه صادرات، عدم اصلاح قیمت محصولات متناسب با افزایش هزینه‌ها به‌ویژه در شرکت های سیمانی و عدم تخصیص ارز به منظور بازسازی و خرید ماشین‌آلات اشاره کرد.
چه زمانی تأمین اجتماعی از حالت بنگاهداری خارج شده و به سهامداری روی آورده است؟
رضوانی فر: برای خروج از بنگاهداری و حرکت به سمت سهامداری دو روش مفروض است. نخست استفاده از ظرفیت بازار سرمایه و عرضه سهام در شرایط شفاف و رقابتی و دوم واگذاری از طریق مزایده به خریداران محدود باشد. روش دوم مخاطرات بسیاری در فضای کسب و کار ایجاد کرد و به دلیل پاره‌ای نواقص در مقررات و دستورالعمل مربوطه عملا موجبات توقف تولید در شرکت های واگذار شده در پاره‌ای از موارد فسخ معامله صورت پذیرفت اما به نظر می رسد استفاده از ساز و کار بازار سرمایه و عرضه سهام و سپس عرضه تدریجی در بازار سرمایه بهترین راهکار باشد.
در این دوره در مسیر حرکت از بنگاه داری به سهامداری پیش رفته و با عرضه اولیه شستا، هلدینگ‌ها و شرکت‌های تابعه نظیر هلدینگ صبا تأمین، هلدینگ سیمان تأمین، تأمین سرمایه امین ، ملارد شیر ، چوب و خزر کاسپین و زغال سنگ پروده طبس در این راستا گام برداشته است. آنچه حائز اهمیت است شستا به تنهایی در عرضه اولیه های سال 99 از منظر تعدادی 35 درصد و از منظر ارزشی 70 درصد کل عرضه ها را به خود اختصاص داده است. خبر خوب برای بازار سرمایه قرارگیری بیش از 15 شرکت در صف عرضه اولیه و برنامه ای مدون جهت واگذاری سرک سهام در مجموعه شستا است که به محض فراهم شدن شرایط عرضه این مهم پیاده سازی خواهد شد.
روند شتابان رشد سودآوری، توسعه بازارهای بین‌المللی و عرضه صدها محصول جدید دیگر و افتتاح پروژه‌های متعدد در حوزه‌ها و استان‌های مختلف بویژه در نیمه اول سال 1400، اخذ مجوزهای متعدد در حوزه‌های معدنی و افزایش سرمایه شستا از 8 به 14.2 هزار میلیارد تومان از محل اندوخته سرمایه‌ای در مراحل نهایی و مجوز سازمان بورس در این خصوص اخذ شده است. علاوه بر این موضوع افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها در شرکت‌ها و هلدینگ‌های تابعه شستا نیز در جریان است.
تلگرام اصلی بورس پرس : t.me/boursepressir
انتهای پیام