درحالی گردش مالی زعفران در دنیا ۸ میلیارد دلار است که این رقم در ایران ۴۰۰ میلیون دلار اعلام شده و امید می رود بورس کالا به رشد سهم بزرگترین تولید کننده دنیا در این محصول کمک کند.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس،میزگرد تخصصی بررسی بازار زعفران ایران با حضور حسین زینلی مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی، هاشم نقیبی حسینی مدیر باغبانی و زراعت سازمان جهاد کشاوزی خراسان رضوی، امیر مسعود پژمان پور مدیرعامل تعاونی روستایی خراسان رضوی، غلامرضا کریمی مدیرعامل شرکت زرین زعفران مشرق زمین، اکبر میرزاپور مدیر توسعه بازار فیزیکی بورس کالا و جمعی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان نمونه در نمایشگاه بورس مشهد برگزار شد.
لزوم تقویت بورس در محصولات صاحب برند ایرانی
زینلی با اشاره به اینکه تنها به دنبال توسعه کمی زعفران نیستیم بلکه کیفیت زعفران از کمیت آن مهمتر است، گفت: تولید گیاهان دارویی همچون زعفران در حال گسترش بوده و برای افزایش آن باید دانش و فناوری در تولید به روز شود.با گردش مالی ۴۰۰ میلیون دلاری زعفران در ایران از کل این مبلغ ۳۵۰ میلیون دلار صادرات زعفران بوده و ۵۰ میلیون دلار آن در بازار داخل مورد معامله و مصرف قرار می گیرد. این در حالی است که گردش مالی زعفران در دنیا برابر ۸ میلیارد دلار است، با توجه به اینکه ایران بزرگترین تولید کننده زعفران در دنیا محسوب می شود اما کشورهای اروپایی ایران را به عنوان اصلی ترین تولید کننده نمی شناسند و بیشتر اسپانیا مورد توجه است.
وی در خصوص اینکه آیا بورس کالا می تواند به افزایش سهم ایران از تجارت ۸ میلیارد دلاری زعفران در دنیا کمک کند؟ گفت: به کمک بورس زمینه های ابتدایی ایجاد شده و فرصت خوبی فراهم آمده تا زعفران استاندارد به دنیا عرضه شود. زیرا به کمک بورس هم قیمت ها شفاف شده و هم کشاورز امیدوار است که می تواند محصول را با شرایط مختلف و با قیمت های عادلانه و در فرصت های مناسب بفروشد.
این فعال در حوزه گیاهان دارویی افزود: اما علت اینکه چرا تا الان افزایش سهم از این تجارت را در دنیا نداشته ایم این بوده که فرآورده های زیادی از زعفران را به دنیا معرفی نکرده ایم. بطوری که حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد از زعفران ایرانی به صورت فله به دیگر کشورها صادر می شود و حداکثر ۵ درصد آن نیز به صورت خرد و دربسته بندی های ۰.۵ تا یک گرمی صادر می شود که ارزش افزوده بالایی را ندارد.
زینلی با بیان اینکه برای ارزشمندی نیازمند انجام کار مهمی هستیم و باید به سمت برنامه های دانش بنیان حرکت کنیم، گفت: باید در تبدیل زعفران به دارو و سایر فرآورده ها بیشتر برنامه ریزی کنیم و خواص آن را به ملت ها بشناسانیم. باید کاری کنیم که با حمایت وزارت جهاد کشاورزی در جهت ایجاد و توسعه زنجیره ارزش زعفران در ایران و به ویژه استان خراسان رضوی اقدام کنیم. در نتیجه اگر هدف افزایش سهم ایران از تجارت جهانی زعفران را دنبال می کنیم فارغ از مشکلات سیاسی و تحریم ها باید در حوزه اقدامات دانش بنیان گام برداریم و اگر اقتصاد دانش بنیان زعفران به کمک بخش خصوصی و دولت توسعه یابد بورس هم در کنار آنها توسعه خواهد یافت.
وی تاکید کرد: لازم است بورس را در همه محصولاتی که صاحب برند هستیم تقویت کنیم و عرضه در بورس را برای دیگر محصولات کشاورزی نیز پیاده سازی کنیم. محصولاتی همچون زعفران، زرشک، عناب، خاکشیر، زیره و سایر محصولاتی که سهم بالایی در تولید آنها را در اختیار داریم می توانند در بورس عرضه شوند.
به دنبال ارتقای کمی و کیفی محصول هستیم
نقیبی حسینی نیز گفت: خراسان رضوی با ۸۶ هزار هکتار زمین حدود ۳۰۰ تا ۳۱۰ تن زعفران برداشت می کند و با توجه به کم آبی برخی از کشاورزان دیگر به سمت تولید و کشت زعفران رو می آورند.سالانه در استان حدود دو هزار تا دو هزار ۵۰۰ هکتار به بستر زمین زیر کشت گیاه زعفران افزوده می شود این در حالی است که تولیدات زعفرانی کفاف مصرف داخلی و خارجی را می دهد و میانگین مزارع خراسان رضوی در هر هزار متر از سه تا سه کیلو و ۵۰۰ کیلوگرم زعفران می دهد.
وی با اشاره به اینکه هر خاکی برای کشت گل زعفران مناسب نیست،گفت: در تلاش هستیم کشاورزان بتوانند محصولات را هم از لحاظ کیفی و هم کمی بهتر کنند.با توجه به فاصله قیمتی که بین قیمت زعفران در بازار داخلی و صادراتی وجود دارد، بورس کالا می تواند این فاصله قیمتی را با ایجاد عرضه و تقاضای واقعی و کشف قیمت عادلانه کم کند و اساسی ترین راه برای کم کردن این فاصله قیمتی و افزایش عایدی کشاورز از قیمت های صادراتی، بورس است.
این مقام مسئول گفت: با توجه به اینکه پیش از راه اندازی بورس زعفران شفافیتی وجود نداشته پیشنهاد می شود بورس را بین المللی کنیم تا چشم انداز جهانی زعفران را از دست ندهیم. برهمین اساس با توجه به ظرفیت های موجود به ویژه در استان خراسان رضوی باید اقدامات لازم برای بین المللی شدن زعفران را برداریم.
نقیبی حسینی تاکید کرد: اگر فعالیت بورس در داخل محدود شود، پیشرفت چندانی در عرصه بین المللی نمی کند و نمی تواند سهم زیادی از این تجارت ۸ میلیارد دلاری در اختیار بگیرد. در این رابطه، گام اساسی برای گرفتن سهم از این تجارت جهانی را از جایی می توان برداشت که خریداران خارجی نیز از بورس زعفران ایران اقدام به خرید کالای موردنظر کنند.
وی افزود: طبق قوانین بین المللی کشوری که بیش از ۶۰ درصد از تولید محصولی را در اختیار داشته باشد می تواند بورس بین المللی آن را راه اندازی کند و کشف قیمت های آن را برعهده داشته باشد. در خصوص زعفران نیز بورس کالا می تواند این گام اساسی را بردارد تا سهم بالایی را از این بازار کسب کند.چنانچه ایران نتواند بورس زعفران را بین المللی کند کشورهای رقیب با افزایش تولید می توانند از فرصت استفاده کرده و مرجع قیمت گذاری شوند. از این رو نباید فرصت ها را از دست داد.
لزوم تکمیل زنجیره ارزش تولید زعفران
کریمی در خصوص اینکه چه نیازی در بازار سنتی زعفران احساس می شد که بازار را به سمت استفاده از معاملات بورس سوق داد؟ گفت: در تولید هر محصولی باید زنجیره تولید را فعال کنیم و در زنجیره تولید زعفران بحث استانداردسازی خیلی حائز اهمیت بود که قبلا این استانداردها در برخی محموله های صادره رعایت نمی شد اما با راه اندازی معاملات زعفران در بورس در خصوص استاندارد سازی محصول بسیار تاکید شد.
وی دومین نیاز را در رابطه با نیاز به کشف قیمت واقعی و متناسب با عرضه و تقاضا عنوان کرد و گفت: پیش از راه اندازی بورس نمی توانستیم قیمت واقعی را کشف کنیم اما در بورس قیمت واقعی براساس عرضه و تقاضا کشف شد و سومین مورد نیز اطمینان خاطر کشاورزان از دریافت به موقع پول ناشی از فروش زعفران بود. بنابراین به کمک بورس توانستیم حلقه های مفقوده در زنجیره تولید زعفران را پیدا و به هم متصل کنیم.
این تولیدکننده زعفران در پاسخ به اینکه بورس در حوزه کشف نرخ عادلانه و منصفانه تر، استانداردسازی و ایجاد امکان مدیریت ریسک نوسان قیمت زعفران برای کشاورز چقدر موفق عمل کرده است؟ گفت: اینکه ادعا کنیم می توان بازار ۱۰۰ ساله زعفران را با یکسال فعالیت بورس تغییر دهیم، امکان پذیر نیست. اما در طول این یک سالی که از راه اندازی معاملات زعفران در بورس کالا می گذرد گام های مهمی برداشته شده و برای اینکه بتوانیم بخشی از کار را در دست بگیریم می توانیم از بستر بورس بهره ببریم.
کریمی افزود: بورس بستری قانونی است که رابطه بین قوانین بازار پیشرفته را به بازار سنتی برقرار می کند و کشاورز می تواند با ابزارهای معاملاتی مختلف ارزش افزوده ناشی از معامله و تجارت زعفران را نیز کسب کند نه آنکه کسب ارزش افزوده برای کشاورز تنها محدود به تولید شود.به واسطه بورس فعالیت واسطه ها و تجار زعفران نیز قابل مدیریت بوده و می توان آنها را نظام مند کرده و این گروه از فعالان بازار را نیز در سود تجارت زعفران شریک کرد.
زعفران ایرانی استاندارد شد
پژمان پور درباره منافعی که بورس برای کشاورزان به همراه دارد، گفت: به دلیل تنوع زیادی که در زعفران وجود دارد، در ابتدای راه اندازی این معاملات در بورس مخالفت هایی مشاهده شد که با روشن شدن مزایا و کارکردهای بورس برای حمایت از حقوق کشاورزان مشخص شد بورس خدمات ارزشمندی به کشاورزان داده است.
وی در خصوص اینکه بورس تا چه اندازه به استانداردسازی محصول زعفران کمک کرده و تا چه حد در صادرات محصول ایرانی موثر بوده، گفت: معامله زعفران به صورت گواهی سپرده کالایی موجب شده کشاورز برای اینکه بتواند محصول را تحویل انبارهای بورس دهد، استانداردهای لازم را رعایت کند و محصول با کیفیت تولید و عرضه کند. در نتیجه بورس باعث فرهنگ سازی جهت استانداردسازی زعفران و ارتقای کیفیت شده است.
این مقام مسئول ادامه داد: قیمت زعفران دارای استاندارد بورس حتی حدود یک تا دو میلیون تومان در هر کیلو بیشتر از قیمت زعفران بی کیفیت است و این ارزش افزوده بالاتری را برای کشاورز به همراه دارد. پس همه کشاورزان به سمت تولید محصول با کیفیت بالاتر حرکت کرده اند که این امر قطعا در رشد کیفی تولید و صادرات محصول با کیفیت تر موثر است.
پژمان پور درخصوص کاهش نگرانی کشاورز نسبت به قیمت زعفران در آینده به کمک ابزار معاملات قراردادهای آتی در بورس کالا گفت: ابزار معاملات آتی زعفران دورنمایی را برای کشاورز ایجاد کرده که نسبت به قیمت آتی زعفران اطمینان خاطری پیدا کند و این دورنما آینده نگری بهتری را به زعفران کاران می دهد.
کارکردهای گواهی سپرده کالایی برای کشاورزان
میرزاپور با تشریح کارکردها و فرآیند صدور گواهی سپرده کالایی زعفران در بورس گفت: در بورس انبارهای پذیرفته شده براساس استاندارد ملی که بورس تعیین و ابلاغ کرده محصول را از کشاورزان و زعفران کاران دریافت و قبض انبار مربوطه را صادر می کنند که این قبض انبار در واقع اوراق بهاداری است که مانند سایر اوراق بهادار قابلیت معامله و خرید و فروش داشته و سامانه زیرساخت های لازم برای معاملات آنلاین نیز برای آن مهیا شده است.
وی دومین کارکرد بورس را در خصوص امکان توثیق آن و تامین مالی از طریق شبکه بانکی به نسبت و درصدی از ارزش این گواهی سپرده ذکر کرد و گفت: سومین نکته مهم دیگری که در خصوص این اوراق وجود دارد این است که برای این ابزار یک بازار پیوسته راه اندازی شده که براساس آن می توان ابزار آتی و اختیار معامله راه اندازی کرد. ابزارهایی به ظاهر پیچیده که کارکردهای ساده ای به ویژه در بخش کشاورزی دارد.
این مقام مسئول ادامه داد: گواهی سپرده کالایی برای زمانی به کار می رود که محصول برداشت شده و کشاورز به کمک این ابزار می تواند نسبت به نگهداری و یا حتی فروش آن اقدام کند. حال آنکه معاملات آتی برای زمانی است که محصول هنوز برداشت نشده و کشاورز نگران قیمت محصول در ماه های آتی پس از برداشت محصول است. در قرارداد اختیار معامله نیز کشاورز این حق را دارد که در آینده محصول را به قیمت و حجم مشخصی بفروشد یا نفروشد.
میرزاپور به برنامه راه اندازی صندوق کالایی زعفران در آینده نزدیک در بورس کالا اشاره کرد و گفت: صندوق های کالایی نیز می توانند نقدینگی خرد را از بازار سرمایه جذب کرده و با تجمیع آن به بازار زعفران تزریق کنند. هدف ما در بورس کالا این است که این ابزار معاملاتی به زودی راه اندازی شود.
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص راهکارهای بورس برای تسهیل کار کشاورزان برای تحویل محصول به انبارها گفت: درصدد افزایش تعداد انبارهای جدید و ارتقای ظرفیت انبارهای موجود هستیم و بزودی انبار نوین زعفران در مشهد راه اندازی خواهد شد. یکی از پروژه های جدی بورس نیز افزایش تعداد و ظرفیت انبارهای موجود است که این انبارها باید اعتماد عمومی را داشته باشد، استانداردهای لازم را رعایت کند و تضامین لازم را ارایه کند.
انتهای پیام