شرکت ایران خودرو دیزل برای سال مالی منتهی به اسفند ٩٦ با سرمایه ٤،٩٨٩ میلیارد ریال به ازای هر سهم (٥٢٧) ریال زیان اعلام کرده ین در حالی است که سال مالی ٩٥ به ازای هر سهم (٧٧٣) ریال زیان محقق کرده است.
از دلایل کاهش زیان سال مالی ٩٦ نسبت به سال ٩٥ می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش ١٣٤ درصدی فروش شرکت در سال ٩٦ نسبت به سال مالی قبل و رسیدن آن به مبلغ ١٨،٧٤٧ میلیارد ریال. این افزایش در پی افزایش فروش مقداری وانت آریسان، کامیون سنگین و آمبولانس در سسال ٩٦ می باشد. البته بهای تمام شئده کالای فروش رفته نیز در سال ٩٦ حدود ١٤٠ درصد افزایش داشته است که نهایتا منجر به افزایش ٩١ درصدی سود ناخالص در سال ٩٦ شده است.
- خالص سایر درآمدها و هزینه های عملیاتی در سال ٩٦ حدود (١،٠٩٩) میلیارد ریال برآورد شده است در صورتی که در سال قبل (١،٧١٥) میلیارد ریال بوده است. در واقع ٣٦ درصد از زیان این طبقه کاسته شده است. عمده قسمت این بخش به هزینه های جذب نشده تولید اختصاص دارد که در سال ٩٦ با برآورد افزایش مقدار تولید و فروش، هزینه جذب نشده تولید کاهش داشته است.
- درآمد سرمایه گذاری ها در سال ٩٦ با ٣٩ درصد رشد نسبت به سال قبل حدود ١،٧١٦ میلیارد ریال براورد شده است که مربوط به سود فروش سرمایه گذاری ها می باشد که مربوط به فروش سهام شرکت های ایدم و چرخشگر است.
تولید و فروش شرکت
میزان فروش شرکت در سال ٩٦ با افزایش نسبت به سال قبل براورد شده است. به طوری که کامیون سنگین با ٢٢ درصد افزایش به مقدار ٢،٦٣٦ دستگاه، اتوبوس با ٩٦ درصد افزایش به مقدار ٤٠٠ دستگاه، ون با ٩٨ درصد افزایش به مقدار ٨٤٨ دستگاه، مینی بوس با ١٦٢ درصد افزایش به مقدار ٩٠٠ دستگاه، آمبولانس با ٨٨٦ درصد افزایش به مقدار ٧٠٠ دستگاه برآورد شده است که تحقق چنین بودجه ای بسیار مشکل به نظر می رسد.
شرکت برای سال مالی ٩٦ تعداد ٣٣٠ دستگاه (عمدتا کامیون سبک) را به منظور صادرات در نظر گرفته این در حالی است که در سال مالی قبل شرکت صادراتی نداشته است.
جدول زیر ظرفیت تولیدی شرکت را نشان می دهد:
با نگاهی به جدول بالا ملاحظه می شود که شرکت پایین تر از ظرفیت اسمی تولید می کند و از این بابت متحمل هزینه های جذب نشده تولید می شود. بعد از تشدید تحریم ها بعد از سال ٩٠ تعداد تولیدات شرکت به شدت کاهش یافت و با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند.
مبلغ فروش شرکت برای سال مالی ٩٦ حدود ١٨،٧٤٨ میلیارد ریال براورد شده که نسبت به سال قبل ١٣٤ درصد رشد داشته است. این افزایش در راستای افزایش فروش مقداری در کنار افزایش نرخ فروش محصولات براورد شده است.
نمودار زیر ترکیب فروش شرکت در سال ٩٦ را نشان می دهد:
طبق نمودار بالا کامیون سنگین حدود ٣٧ درصد از مبلغ فروش معادل ٦،٨٨٤ میلیارد ریال را به خود احتصاص می دهد که نسبت به سال قبل با افزایش ٢٢ درصدی مقدار فروش و افزایش ٢٠ درصدی نرخ فروش محصولات براورد شده است. مبلغ فروش وانت آریسان هم حدود ٤،٦٩٨ میلیارد ریال برای سال ٩٦ براورد شده است.
این در حالی است که در سال قبل تنها ٥٢١ میلیارد ریال از فروش این محصول محقق شده است. اتوبوس هم که حدود ١١ درصد از کل مبلغ فروش سال ٩٦ را در بر می گیرد با افزایش ٩٦ درصدی مقدار فروش و ٣٢ درصدی نرخ فروش براورد شده است. که البته به نظر می رسد این افزایش های مقداری فروش خوش بینانه می باشد و دسترسی به ان کمی دور از ذهن است.
بهای تمام شده کالای فروش رفته
بهای تمام شده کالای فروش رفته برای سال مالی ٩٦ حدود ١٦،٩٠٠ میلیارد ریال براورد شده که نسبت به سال مالی قبل با افزایش ١٤٠ درصدی مواجه شده است که این افزایش همراستا با رشد مقداری فروش و به تبع ان مواد اولیه مصرفی می باشد.
نمودار زیر ترکیب بهای تمام شده برای سال ٩٦ را نشان می دهد:
حدود ١٦،٦٣١ میلیارد ریال از بهای تمام شده به مواد مستقیم مصرفی اختصاص دارد که با ٢٤٠ درصد رشد نسبت به سال مالی قبل براورد شده است. نمودار زیر اجزای تشکیل دهنده مواد مستقیم مصرفی را نشان می دهد.
بیشترین سهم به تولید وانت آریسان اختصاص دارد و CKD وارداتی نیز سهم مهمی از مواد مستقیم مصرفی دارد که چون به صورت وارداتی است. تغییرات نرخ ارز تاثیر زیادی بر آن دارد. شرکت برای سال مالی جاری نرخ ارز مورد استفاده برای واردات را ٣٢،١٦٤ ریال به ازای هر دلار در نظر گرفته است.
هزینه سربار تولید برای سال مالی ٩٦ ٢،٣٩٣ میلیارد ریال برآورد شده که نسبت به سال قبل با افزایش ٨ درصدی در نظر گرفته شده است.
هزینه حقوق و دستمزد هم با افزایش ١٥ درصدی براورد شده است که معقول به نظر می رسد.
- هزینه های اداری، عمومی و فروش برای سال ٩٦ حدود ١،٤٨١ میلیارد ریال برآورد شده است که نسبت به سال قبل ٢٨ درصد افزایش داشته است که در پی افزایش هزینه های حق العمل کاری و کمیسیون فروش و همچنین افزایش هزینه های خدمات پس از فروش بوده است.
-درآمد سرمایه گذاری ها عملیاتی در سال ٩٥حدود ٦٣٠ میلیارد ریال محقق شده است که مربوط به سود تقسیمی شرکت تاب خودرو بوده است که در سال ٩٦ درآمدی از این محل شناسایی شده است.
- هزینه های مالی شرکت برای سال مالی ٩٦ حدود ٣،٦٢٩ میلیارد ریال برآورد شده است که نسبت به سال قبل ٥ درصد کاهش داشته است
نتیجه گیری
شرکت ایران خودرو دیزل برای سال مالی ٩٦ بودجه خود را با افزایش مقداری فروش در کنار افزایش نرخ فروش محصولات براورد کرده است که با این مفروضات از زیان خود ٣٢ درصد کاسته است.
با توجه به وضعیت شرکت و مفروضات در نظر گرفته شده، تحقق بودجه مشکل به نظر می رسد. یکی از موضوع هایی که از ان باید به عنوان مشکلات شرکت یاد کرد بحث هزینه مالی شرکت است.
هزینه مالی شرکت در سال ٩٥ حدود ٣٨٠٠ میلیارد ریال بوده که بیش از ٤ برابر سود ناخالص شرکت است و از عوامل اصلی زیانده بودن شرکت بشمار می رود.
ایران خودرو دیزل بالغ بر ٢٢ هزار میلیارد ریال تسهیلات دریافتی دارد که طی سال های اخیر در جهت کاهش ان عزمی جدی دیده نشده است. به نظر راهی که شرکت بتواند از این مخمصه رهایی یابد، دریافت فاینانس خارجی با درصدی پایین و فروش اموال مازاد و غیرمولد است. در غیر این صورت شرکت هر چند درآمدهای عملیاتی خود را بهبود دهد قادر به پوشش هزینه های مالی نخواهد بود.
به دلیل پایین بودن تولیدات شرکت بعد از تشدید تحریم ها در سال ٩٠، هزینه های جذب نشده تولید رشد داشته به طوری که در سال ٩٥ حدودا دو برابر سود ناخالص بوده که با رونق کسب و کار و افزایش تولیدات این هزینه ها کاهش خواهد یافت.
به طور خلاصه می توان گفت ایران خودرو دیزل در شرایط مساعدی به سر نمی برد و اگر همتی مضاعف جهت رفع مشکلات شرکت نشود در آینده ای نه چندان دور بر مشکلاتش افزوده خواهد شد به طوری که مرتفع کردن ان بسیار سخت خواهد شد.