معاون توسعه بازار فرابورس گفت: بازار بدهی در حال حاضر یک نکته جذاب دارد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس،رضا غلامعلیپور با اشاره به اینکه بخش زیادی از معاملات ثانویه اوراق بدهی در فرابورس انجام میشود، درخصوص نرخ سود این اوراق، تامین مالی از طریق اوراق بدهی به گفتوگویی با روزنامه عصر اقتصاد پرداخت که به شرح زیر است:
با توجه به عزم جدی دولت برای کاهش نرخ سود بانکی، آیا ما شاهد کاهش نرخ سود اوراق بدهی که در حال حاضر، نوسان آن بین 21 الی 23 درصد است خواهیم بود یا خیر؟
غلامعلیپور: بازار بدهی بازاری جوان بوده و چند سال از عمر آن میگذرد. انواع عقود اسلامی موجود در بازار نیز تازه قوانین آن نوشته شده یا در حال نوشتن توسط کمیته فقهی است که سازمان و دولت نیز تازه به این بازار ورود پیدا کردهاند. به طور عام پساندازهای مردم برای سرمایهگذاری به سیستم سهام، بانک و بازار بدهی وارد میشود و مردم نیز برای سرمایهگذاری در هر کدام از این بازارها اختیار تام دارند.
اما مقایسه این بازارها توسط مردم نکته حائز اهمیت است ،چون بازار پول و سرمایه روی هم اثرگذار هستند در نتیجه این دو مرتبا از سوی مردم رصد میشوند. در حال حاضر نیز با توجه به سیستم بانکمحور بودن اقتصاد ما میتوان نتیجه گرفت هم چنان بانکها پیشتاز تامین مالی بخشهای مختلف هستند که با اصلاح نرخ سود بانکی توسط بانک مرکزی میتوان کاهش نرخ سود اوراق صکوک در بازار بدهی را انتظار داشت.
انتشار اوراق بدهی یکی از متداولترین روشهای تامین مالی بلند و میانمدت بنگاههای اقتصادی است به طوری که در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه سهم بالایی از سبد تامین مالی شرکتها را تشکیل داده و میزان آن از سهم تسهیلات بانکی بیشتر است؛ این میزان در کشور ما چند درصد بوده و کدام یک از بانکها، موسسات مالی یا شرکتهای تامین سرمایه در این زمینه موفقتر بودهاند؟
غلامعلیپور: سهم تامین مالی بانکها بالاست و به عددی بالغ بر 90 درصد میرسد اما سهم اوراق بدهی که شامل اوراق مرابحه، مشارکت، مضاربه و... میشود فقط 10 درصد تامین مالی بخشهای مختلف پروژههای دولتی و خصوصی را به خود اختصاص میدهد. البته این عدد را با تولید ناخالص داخلی کشورها میسنجند که در این زمینه ژاپن 3 برابر، آمریکا 2 برابر، استرالیا 5.1 برابر، مالزی 1.5 برابر و چین 70 درصد تامین مالی پروژههای را از طریق این اوراق تامین میکنند.
تامین مالی در کشورهای پیشرفتهای چون ژاپن بسیار چشمگیر است که میتواند برای ما الگویی باشد تا نقدینگی سرگردان مردم برای پروژههای دولتی و خصوصی جذب شود. درحال حاضر نیز فرابورس و شرکتهای تامین سرمایه و مشاوره با تمهیدات بیشتر مردم را با بازار بدهی آشنا میکنند.
آیا کاهش نرخ سود بانکی و نوسانات بازار سرمایه میتواند علامت خوبی برای خرید اوراق بدهی باشد یا خیر؟ چه دلایل دیگری لازم است تا مردم به این بنگاهها جذب شوند؟
غلامعلیپور: بازار بدهی در حال حاضر یک نکته جذاب دارد و آن اینکه ابزارهای بازار سرمایه متنوع است و طیف مختلفی از اوراق با درجات متفاوت از ریسک که از سوی دولت برای بازپرداخت آن ضمانتهایی داده میشود وجود دارد. جای نگرانی برای سرمایهگذاری در این بازار نیست و در حال حاضر نیز شرکتهای خصوصی با ضامن بانکی این اوراق را منتشر میکنند زیرا هنوز بحث رتبهبندی شرکتها را به طور کامل اجرا نکردهایم. همچنین نگرانی در مورد بازپرداخت و ریسک نکول وجود ندارد زیرا ضمانتهای دولتی و بخش خصوصی سبب شده ریسکها در این بازار به طور محسوسی کاهش یابد.
از سوی دیگر محل خرج منابع و پول آن برای بازپرداخت بدهی دولت مشخص است. صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله یا همان ETF نیز در بورس و همچنین خارج از بورس و یا دفاتر شرکتهای سرمایهگذاری، قابل معامله است که البته این معاملات با نظارت فرابورس صورت میگیرد.
بازار بدهی مخاطبان خاص دارد و در مورد بازارهای دیگر مالی نیز همین به صورت است. البته نرخ سود اوراق بدهی و بهره بانکی نیز در جذب مشتریان اثرگذار است. در بازار سرمایه مردم، نهادهای حقوقی و شرکتها حضور دارند و با توجه به این گستردگی مخاطبان، زمان پرداخت سود سختگیرانهتر است. به طور مثال در مورد اوراق مشارکت، ابتدا حسابرس امین صورتحسابها را تایید و سپس سود آن پرداخت میشود که این کار هر شش ماه یک بار صورت میگیرد.
کدامیک از وزارتخانهها و سازمانهای زیرمجموعه آنان توانستهاند از ظرفیت اوراق بدهی برای تامین مالی بلند و کوتاهمدت بهره ببرند؟ توصیه شما به سایر وزارت خانهها برای استفاده از ظرفیت این بازار چیست؟
غلامعلیپور: دولتها در همه جای دنیا به نیابت از وزارتخانهها اوراق منتشر میکنند. به طور تخصصی وظیفه انتشار، بازپرداخت و پیگیری بازپرداخت را مرکز مدیریت بدهیها و داراییها بر عهده دارد که 3 سال پیش با محوریت وزارت اقتصاد تاسیس و زیرمجموعه خزانهداری کل قرار دارد. هر وزارتخانه با توجه به نیاز، درخواست را به این مرکز اعلام کرده، سپس بررسی و دستور انتشار صادر میشود.
سازمان برنامه و بودجه در زمان بودجهبندی در بندها و تبصرههایی، میزان تامین مالی از طریق ابزار صکوک را مشخص میکند. همچنین شهرداریها برای تامین منابع مالی در قانون بودجه احکام جداگانهای دارند مثلا برای تامین مالی قطار شهری از ابزار بدهی استفاده میکنند. شرکتهای دولتی مانند شرکت ملی نفت نیز در مواقعی مطابق بندهای بودجه با تضمین خود، اوراق بدهی منتشر میکنند و همانطور که گفته شد با راهاندازی مرکز بدهیهای وزارت اقتصاد، طی کردن این مسیر کوتاه شده است.
برنامه فرابورس برای آشنایی بیشتر وزارت خانهها و سازمانهای با اوراق بدهی چیست؟
غلامعلیپور: در یک برنامه زمانبندیشده برای اسناد خزانه و سایر اوراق منتشرشده در فرابورس، برنامه مفصلی برای تمام دستگاهها ترتیب داده شد تا با این اسناد به طور کامل آشنا شوند و در این راستا آموزشهایی به طور رایگان صورت گرفت. در حال حاضر نیز اکثر پیمانکاران در بخشهای دولتی و خصوصی با بازار بدهی و این اسناد آشنایی کامل دارند. همچنین مرکز بدهیهای وزارت اقتصاد در راستای همکاری، آمادگی هرگونه آموزشی را در این خصوص به شرکتها، پیمانکاران و سایر بخشهای دولتی و خصوصی دارد.
کدام کشورهای جهان در حال حاضر توانستهاند درزمینه استفاده از اوراق بدهی برای پروژههای عمرانی موفقتر عمل کنند و دلیل این امر چیست؟
غلامعلیپور: آمارهای فدراسیون جهانی بورسها نشان میدهد کشورهای ژاپن، آمریکا، چین و... ظرفیتهای خوبی را برای بخش اوراق بدهی ایجاد کردهاند و توانستهاند در این زمینه موفق عمل کنند. با توجه به اینکه بحث اقتصاد مقاومتی به صورت پررنگی در ایران مطرح است میتوانیم از طریق جذب منابع مردمی به گسترش این بازار کمک کرده و زمینه خوبی را هم برای فرهنگسازی ایجاد کنیم.بازار بدهی برای پیشبرد اهداف اقتصاد مسیر روشنی را ترسیم میکند و میتواند برای پیشبرد آن نقش موثری داشته باشد.
انتهای پیام