به گزارش پایگاه خبری بورس پرس به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان،فرونشست زمین از جمله پدیدههای نگران کنندهای است که در سالهای اخیر گریبان بسیاری از مناطق جغرافیایی را گرفته و خسارتهای سنگینی را به شهروندان وارد کرده است. پدیدهای طبیعی که حاصل اقدامات تخریبی انسانها است و دورنمای بسیار نگران کنندهای را پیش رو قرار داده است. به عقیده بسیاری از کارشناسان و متخصصان پدیده فرونشست زمین در شهر بزرگ تهران در آیندهای نزدیک جان و مال میلیونها تهرانی را به مخاطره خواهد انداخت.
متخصصان و کارشناسان حوزه پدیده فرونشست زمین برداشتهای بیرویه از آبهای زیرزمینی، احداث سد و ممانعت از تغذیه سفرههای آب زیرزمینی و ساخت و سازهای بیرویه را از جمله عوامل اصلی وقوع این پدیده عنوان میکنند که از قرار معلوم و به واسطه روند شتابان توسعه شهر تهران نه تنها قرار نیست متوقف شود، بلکه پیشرفت قابل ملاحظهای داشته است.
مطالعات کارشناسان محیط زیست نیز نشان میدهد فرونشست دشتها از مرحله هشدار عبور کرده و در این بین تهران وضعیت وخیمتری نسبت به سایر آنها دارد. برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی سطح ایستایی خاک را برهم زده و از بین رفتن خلل و فرج سازنده مخزن نگهداری آب در خاک، منجر به نابودی (مرگ) خاک و در نهایت فرونشست زمین میشود.
با توجه به جمعیت میلیونی شهر تهران کاملا مشخص است در این منطقه نه تنها مصرف آب به میزان بالایی وجود دارد بلکه انبوهسازی امکان فرونشست و بروز خسارتهای این چنینی را افزایش داده است. حداقل ۵ نشست عمده زمین در دو سال گذشته در مناطق مختلف شهر تهران در خیابانهای شهران، پیامبر، میدان قیام، مولوی و سه راهی خیابان خیام به ثبت رسیده و با توجه به رشته قناتهایی که از شمال تهران به سمت ری کشیده شده و عدم رویکرد مهندسی در ساختمانسازی میتوان وقوع نشستهای بیشتری را در پایتخت انتظار داشت. مسئله دیگری که در پی فرونشست زمین میتواند خطرناک باشد، حساستر شدن ساختمانها حتی نسبت به زمینلرزههای کوچکتر است.
بلوچی مشاور ارشد سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی پدیده فروچالهها را مستقل از فرونشست زمین دانست و گفت: فرونشست زمین به عنوان یک عامل تهدید کننده جدی در جنوب غرب تهران و در مناطق ۱۷، ۱۸، ۱۹ و به سمت شهریار اتفاق میافتد. این پدیده در اعماق زمین رخ میدهد و در سطح زمین آثاری به جز کج شدن و یا ایجاد ترک در ساختمانها از خود به جای نمیگذارد.ایجاد تونلهای تأسیسات شهری میتواند زیر این کلانشهر را ایمن کند. باید این تونلها در تهران به صورت کاملا ایمن ساخته شوند تا نگرانی از خرابی تأسیسات زیرزمینی نداشته باشیم.
پدیده فرونشست زمین در تهران از جمله مشکلاتی است که ممکن است به یک بحران بزرگ تبدیل شود، اما بیش از هر چیز باید به دنبال راه حلی برای حل این مشکل بزرگ بود.مصرف نادرست آب توسط شهروندان تهرانی یکی از دلایل بروز این مشکل است و باید گفت مصرف آب در شمال شهر تهران بیشتر از سایر مناطق آن است، در حالی که مصرف سرانه آب خانگی در ایران با بسیاری از مناطق و کشورهای مختلف جهان چندان فرقی ندارد، اما بخش مهمی از مصرف مربوط به اتلاف آب در شبکه است.
به طور کلی سه نوع فرونشست پیوسته، منطقهای و نقطهای در تهران وجود دارد. تهران سالی چند میلیمتر فرونشست پیوسته دارد. علاوه بر این نشست پیوسته، نشست منطقهای نیز وجود دارد به طوری که یک منطقه نسبت به سایر مناطق دیگر نشست بیشتری میکند. در تهران نیز گاهی شاهد نشستهای نقطهای هستیم که گاها به علت کور یا مسدود شدن قنات و یا ترکیدگی لوله که منجر به تجمع آب یا وارفتگی خاک میشود و چون روی آن آسفالت قرار دارد، دیده نمیشود و زمین به طور ناگهانی فرو میریزد.
براساس آمارها هر روز یک میلیمتر از زمین در شهر تهران نشست میکند (یعنی سالانه ۳۶ سانتی متر نشست زمین داریم). این میزان نشست تهران را رکورددار نشست زمین در دنیا کرده است.
روچالهها یکی از تهدیدهایی است که این روزها قدم به قدم به شهر تهران نزدیکتر میشود و صدای پای آن از دشتهای خشکیده ورامین به گوش میرسد. شاید تا به امروز شهروندان تهرانی این بحران را حس نکرده باشند، اما اگر رویه فعلی ادامه پیدا کند، تهرانیها هر روز باید شاهد فرو ریختن ساختمانها و ایجاد چالهها در خیابانهای شهر باشند.
جنوب تهران به طور جدی با مخاطرات نشست زمین مواجه است و بررسیها و گزارشهای مطالعاتی نشان میدهد در میان مناطق ۲۲ گانه و به طور کلی در شهر تهران دو عامل برای فرونشست وجود دارد که عامل اول فرسودگی تأسیسات شهری از جمله فرسودگی لولههای آب و نشت آب و عامل دیگر حفاریهای انجام شده است.
فرونشست زمین یکی از پدیدههایی است که در اثر برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی اتفاق میافتد. در حال حاضر این وضعیت در بسیاری از نقاط مختلف استانهای کرمان و خراسان که دشتهای آنها با بیلان منفی آب زیرزمینی روبرو هستند، مشاهده میشود. نشست زمین بیشتر در آکیفرهای محصور و نیمه محصور که از مواد آبرفتی تحکیم نشده یا نیمه تحکیم شده تشکیل یافتهاند، بیشتر مشاهده میشود. در اثر برداشت آبهای زیرزمینی و خارج شدن آب از منافذ امکان متراکم شدن مواد تا عمق ۳۰۰ متر فراهم میشود و هرچه بیشتر برداشت شود، تراکم مواد بیشتر خواهد بود.
نشست زمین باعث ایجاد شکافهای عمیق در سطح زمین، کج شدن لولههای چاه، خرابی ساختمانها و لوله زائی چاهها میشود. لوله زائی به پدیدهای گفته میشود که در آن به دلیل نشست زمین قسمتی از لوله چاه به خارج از سطح زمین رانده میشود.
مجله تحقیقاتی و علمی نیچر در گزارشی اعلام کرده بخشهایی از تهران سالانه ۲۵ سانتیمتر نشست میکند که یکی از بالاترین رقمها در جهان است.
نشست ۲۵ سانتیمتری بخشهایی از تهران در هر سال بر اساس ارزیابی تصاویر ماهوارهای به دست آمده و این مشکل در حال گسترش به فرودگاه بینالمللی امام است.این مشکل بیشتر مربوط به دشت غربی تهران شامل بخش شهری، شهرکهای اقماری و زمینهای کشاورزی و دشت ورامین است که یک منطقه کشاورزی محسوب میشود.
پژوهشگران اعلام کردهاند زمینهای اطراف فرودگاه امام سالانه ۵ سانتیمتر نشست میکنند. تحقیقات بیانگر این است که این مشکل ناشی از برداشت بیرویه آب و خالی شدن سفرههای زیرزمینی است.
خاک تهران به دلیل نوع و جنس بسیار پرریسک است. همچنین به دلیل تأسیسات زیرسطحی زیاد از جمله شبکه آب، گاز و غیره احتمال بروز حوادث دوچندان است. وجود حفره، قنات و چاههای خالی در زیر زمین، ریسک فعالیت را افزایش میدهند.
انتهای پیام