به گزارش پایگاه خبری بورس پرس ، شهروند در گزارشی مدعی شد روسیه، هند و چین از سرمایه‌گذاری در ایران انصراف داده‌اند. چین که قرار بود در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند، پاییز سال جاری به صورت رسمی اعلام کرد که دیگر به ایران نمی‌آید و هند هم با وجود معاف‌بودن بندر چابهار از تحریم‌ها هیچ سرمایه‌ای به این بندر نیاورد. پیش از این، چین و هند به‌عنوان دومین و سومین مصرف‌کنندگان بزرگ نفت جهان هم به صورت رسمی اعلام کردند که دیگر از ایران نفت خریداری نمی کنند. از آن سو روسیه هم به تازگی اعلام کرده قصد سرمایه‌گذاری در صنعت ریلی ایران را ندارد.
نوسان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران
میزان سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی در ایران طی سال‌های گذشته نوسانات بسیاری داشته است. ایران در ٤٠سال گذشته رابطه اقتصادی بسیار ناچیزی با آمریکا داشته و همچنین رابطه تجاری ایران با کشورهای عضو اتحادیه اروپا تا حدود زیادی به رابطه سیاسی بین ایران و آمریکا وابسته بود.
در دوران تحریم کشورهای اروپایی به دلیل رابطه اقتصادی استراتژیک با آمریکا از بازار ایران صرف‌نظر کرده و با تحریم‌های آمریکا همراهی می‌کردند.
در دهه گذشته میلادی، ایران سه مرحله را از نظر اقتصادی پشت‌سر گذاشته که شامل دو دوره تحریم‌های سنگین بود. تنها در یک زمان کوتاه دوساله مابین این تحریم‌های شدید، ایران توانست با کشورهای اروپایی برای سرمایه‌گذاری در ایران مذاکره کند که عمدتا منجر به ورود سرمایه‌گذاری خارجی نشد.
ایران پس از برجام تاکنون نتوانسته به میزانی که پیش‌بینی می‌کرد،کشورهایی مانند هند، چین و روسیه را به سرمایه‌گذاری در ایران ترغیب کند. هرچند با تلاش‌های گسترده توانست پس از برجام قراردادهایی در حوزه نفت و گاز با چین، قرارداد توسعه بنادر چابهار با هند و قرارداد در حوزه توسعه صنعت ریلی با روسیه به امضا برساند اما این کشورها در چند‌سال گذشته تعهدات را برای اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری به‌طور کامل انجام نداده و در برخی از موارد از ادامه همکاری انصراف داده‌اند.
چین از نفت ایران کنار کشید
چین قرار بود در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند اما در سال ٩٨ وزارت نفت چین کناره‌گیری شرکت چینی سی‌ان‌پی‌سی از طرح ٥ میلیارد دلاری توسعه مرحله ۱۱ میدان گازی پارس‌جنوبی را تأیید و اعلام کرد که شرکت ایرانی پتروپارس آن را به‌طور کامل توسعه می‌دهد.
شرکت فرانسوی توتال و سی‌ان‌پی‌سی چین، سال ۹۶ قراردادی ۴٫۸ میلیارد دلاری برای توسعه این مرحله با ظرفیت تولید روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب امضا کردند. اما با خروج آمریکا از برجام، کناره گیری کردند.
هند به چابهار نیامد
یکی از مهم‌ترین قراردادهایی که ایران پس از برجام امضا کرد، قرارداد توسعه بنادر چابهار با هند بود. برای حضور بیشتر هند در اقتصاد جهانی و رقابت با قدرت‌هایی مانند چین برای دسترسی به بازارهای دست‌نخورده و منابع طبیعی فراوان آسیای میانه از یک‌طرف و مشکلات سیاسی هند و پاکستان از طرف دیگر دست به دست هم داده‌اند تا چابهار بهترین، به‌صرفه‌ترین و مطمئن‌ترین گزینه برای ایجاد گذرگاهی به کشورهای آسیای میانه تا شرق اروپا شود.
اجرای این قرارداد برای ایران هم بسیار مهم است. زیرا استان سیستان‌وبلوچستان یکی از مناطق کمتر برخوردار است و توسعه بنادر چابهار می‌تواند نقش عمده‌ای در بهبود وضع اقتصادی این منطقه ایفا کند.
بنا بر اعلام سازمان بنادر و دریانوردی طبق این قرارداد، قرار بود هندوستان دو لنگرگاه بندر چابهار را با مشارکت یک شرکت داخلی به مدت ١٠سال با قرارداد اصطلاحا bot اجاره کند و این لنگرگاه‌ها را با ٣٢ جرثقیل عملیاتی درمجموع به ارزش ٨٥,٢١ میلیون دلار تجهیز کند و بعد از ١٠سال هم این جرثقیل‌ها را به ایران بازگرداند.
با وجود این تاکنون هند به تعهدات درباره این توافق عمل نکرده است. بهانه‌جویی‌ها برای انجام‌ندادن تعهدات تنها هفت‌ماه پس از امضای تفاهم‌نامه آغاز شد. این کشور در بهمن سال ٩٥ برای نخستین‌بار ایران را به تأخیر در پروژه چابهار متهم کرد و این مسأله را به‌عنوان دستاویزی برای تخصیص‌ندادن بودجه توسعه بنادر چابهار قرار داد.
پس از این اتفاق، هند بارها شروع این پروژه را به تأخیر انداخت. این درحالی است که آمریکا پروژه توسعه بنادر هند را از تحریم‌های آمریکایی معاف کرده است اما مشکلات بانکی که آمریکا برای ایران به وجود آورده، عملا موجب می‌شود که نقل و انتقالات مالی برای این پروژه با دشواری روبه‌رو باشد.
روسیه از راه‌آهن ایران رفت
روسیه دیگر کشوری است که در ماه‌های اخیر از انجام برخی از پروژه‌های اقتصادی در ایران انصراف داده است. یکی از قراردادهایی که روسیه اخیرا از انجام آن اعلام انصراف کرده است، قرارداد مشارکت در احداث راه‌آهن گرمسار اینچه‌برون بود.
این پروژه در آذر ۹۴ امضا شده بود. ارزش سرمایه‌گذاری روسیه در این پروژه ١,٢میلیارد یورو برآورد شده بود که معادل ٨٥درصد از ارزش کل پروژه است. در این پروژه شرکت روسی قرار بود ظرفیت بارگیری این خط آهن را به ۱۰میلیون تن در سال افزایش دهد و سرعت حرکت قطار‌ها را به ۱۲۰کیلومتر در ساعت برساند.درحالی که ایران نزدیک به پنج‌سال در انتظار انجام تعهدات روسیه در این پروژه است. به گزارش اسپوتنیک هفته گذشته مقامات روسیه اعلام کردند که روسیه از سرمایه‌گذاری در این پروژه انصراف می‌دهد.
برخی از منابع خبری، نگرانی روسیه از ایجاد مشکل در روابط اقتصادی ایران با آمریکا را به‌عنوان اصلی‌ترین دلیل قطع همکاری روسیه در این پروژه ذکر می‌کنند. در همین رابطه خبرگزاری اینترفکس روسیه مدعی شد که این شرکت از بیم تحریم‌های آمریکا پروژه را رها کرده و ایران نمی‌تواند در دادگاه‌های بین‌المللی علیه این شرکت اقامه دعوا کند.
در نهایت به نظر می‌رسد آنچه در دنیای کنونی روابط اقتصادی بین کشورها را شکل می‌دهد، حجم تجارت بین کشورها است. گرچه کشورها ممکن است به دلایل سیاسی و امنیتی با یکدیگر روابط اقتصادی و تجاری را شکل دهند، اما اولویت تمامی دولت‌ها حفاظت از منافع اقتصادی است.
بر این اساس، دولت‌ها تلاش می‌کنند روابط تجاری را با اقتصادهای بزرگ‌تر حفظ کرده و از هر ارتباطی که منافع را تهدید می کند، پرهیز کنند.
انتهای پیام