به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، فارس در گزارشی اعلام کرد: مجلس با توجه به توسعه نامتوزان صنعت پتروشیمی و کمبود مواد اولیه پروپیلن موردنیاز صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، طرح الحاقیه‌ای مبنی بر اعطای تنفس خوراک به پتروشیمی‌های خوراک پروپان و بوتان را در دستور کار قرار داده است.

بر اساس این گزارش، بانک جهانی در جدیدترین گزارش تحت عنوان "ثروت در حال تغییر ملت ها" زمان به پایان رسیدن ذخایر نفت کشورهای مختلف را بررسی و پیش بینی کرده ذخایر نفتی ایران علیرغم کاهش مداوم تا ۱۵۵ سال دیگر دوام می آورد. در نتیجه باید به بهترین شکل ممکن از این ثروت خدادادی استفاده کرد.

در 100 سال گذشته همواره عمده تولید نفت در ایران به صورت خام صادر شده و طی سال های اخیر و در زمانی که تولید نفت ایران به نقطه اوج یعنی 4 میلیون بشکه در روز رسیده بود، تنها 1.7 میلیون بشکه آن سهم ظرفیت پالایشی بود و مابقی به صورت خام صادر می شد. این ظرفیت نیز اختصاص به پالایشگاه هایی دارد که به دلیل طراحی های قدیمی و تولید محصولات کم ارزش، حاشیه سود پایینی دارند.

درحالی که آلمان، کره جنوبی، ژاپن و ... با نفت وارداتی و تولید فرآورده های پایین دستی که ارزش افزوده و اشتغال بسیار بیشتری را به همراه دارند، زمینه ساز شکوفایی اقتصادی شده اند در ایران تفکرات وزارت نفت مبنی بر خام فروشی در طول سالیان متمادی و عدم اعتقاد به توسعه صنایع پایین دستی، مانع از بهره برداری درست و بهینه از منابع نفتی شده است.

وقتی وزارت نفت، اعتقادی به صنایع پایین دستی نداشته باشد برای حل مشکلات این صنعت نیز تلاشی نمی کند. به طوری که هم اکنون مشکلات مختلفی گریبان گیر صنعت پالایشی و پتروشیمی شده است که نتیجه این اتفاقات، ایجاد رکود در توسعه ظرفیت پتروپالایشی در ایران بوده است. از جمله این مشکلات می توان به مشکل تامین مالی طرح های پالایشی، عدم مدیریت واحد پالایشگاه ها و پتروشیمی ها، دستوری بودن اقتصاد پالایشگاه ها و نبود برنامه ریزی و سیاست گذاری جامع و آینده نگرانه در این حوزه اشاره کرد.

اعطای تنفس خوراک به پتروپالایشگاه ها دوره بازگشت سرمایه را به یک سال کاهش می دهد

طبق آخرین آمارهای بانک مرکزی حجم نقدینگی همچنان به صورت افسار گسیخته در حال رشد است. به طوری که در یک سال منتهی به شهریور 99 رشد بیش از 36 درصدی را تجربه کرده و به حدود 3000 هزار میلیارد تومان رسیده است. طی سال های اخیر روانه شدن مقطعی نقدینگی به سمت بازارهای ارز، طلا، مسکن یا کالایی خاص، همواره زمینه های سوداگری و دلال بازی را فراهم کرده که در نهایت با تاثیر در کالاهای اساسی و افزایش عمومی قیمت ها اکثریت جامعه را متضرر کرده است.

قانون پتروپالایشگاه ها با هدف جذابیت سرمایه گذاری طراحی شده است. از جمله مفاد این قانون که به تامین مالی و کاهش دوره بازگشت سرمایه طرح ها کمک می کند، تنفس خوراک( نوعی تسهیلات غیرنقدی که در سال اول به اندازه هزینه احداث کل پتروپالایشگاه به سرمایه گذار اعطا و سپس به صورت اقساط 8 ساله دریافت می شود) است.

اجرای تنفس خوراک باعث می شود، سرمایه گذار سود بالایی ظرف یک سال به دست آورد. همچنین اقتصاد آزاد پتروپالایشگاه ،امکان صادرات فرآورده های تولیدی توسط واحدها و امکان استفاده از انواع ابزارهای تامین مالی که در این قانون ذکر شده از جمله عواملی هستند که کمک موثری به جذابیت سرمایه گذاری های خصوصی و خرد در این حوزه می کند.

در فناوری COTC نصف تولیدی پتروپالایشگاه ها به محصولات شیمیایی تبدیل می شود

بررسی آمارهای موجود درباره تقاضای فرآورده های نفتی در دهه های آینده و روند تغییر بازارها نشان می دهد که سرانه مصرف مواد پایین دست پتروشیمیایی روند رو به رشدی خواهد داشت و در عوض با جایگزینی سوخت های گازی به جای بنزین و توسعه خودروهای برقی تقاضا برای مصرف فرآورده های سوختی پالایشگاه ها کاهش می یابد.

طبق مطالعات انجام شده تا سال 2050 تقاضا و عرضه فرآورده های پالایشی مجموعا 1.3 درصد رشد خواهد داشت اما تقاضای محصولات پتروشیمی سالی 5 درصد رشد می کند. در نتیجه آینده صنعت پالایش نفت در دنیا به سمت توسعه پتروپالایشگاه ها حرکت خواهد کرد.

در حال حاضر اغلب طرح های پالایشی جدید در دنیا به صورت پتروپالایشگاه تعریف می شوند و به جای تولید سوخت هایی از جمله گازمایع و بنزین بر تولید مواد پایه پتروشیمی یعنی اولفین ها و آروماتیک ها متمرکز شده اند.

در این راستا فرهاد احمدی مدیرعامل اسبق شرکت مهندسی و ساختمان نفت با اشاره به ضرورت توسعه پتروپالایشگاه ها گفت: فناوری COTC انقلاب جدیدی در صنعت پتروپالایشگاهی ایجاد می کند. موج سومی در صنعت پالایشی در حال شکل گیری است که بر اساس فناوری های موجود نفت سفید و گازوئیل را می شود به نفتا تبدیل کرد.

وی افزود: شرکت پترورابغ عربستان، آرامکو و شرکت سومیتمو ژاپن تا سال 2025 نسل جدیدی از پتروپالایشگاه ها را در سرویس قرار می دهند که با این فناوری های جدید می توان بعضا بیش از 30 درصد نفت خام را به نفتا تبدیل کرد. همچنین عربستان پتروپالایشگاهی در شهر ینبع احداث کرده که 20 میلیون تن نفت سبک معادل 45 درصد را به 9 میلیون تن محصولات پتروشیمی تبدیل می کند.

احمدی ادامه داد: تکمیل زنجیره ارزش مواد ذیل اولفین ها و آروماتیک ها موجب تولید مواد با ارزش و متنوعی از جمله انواع پلیمرها، چسب ها، مواد دارویی، کودهای شیمیایی، لاستیک ها و ... می شوند. از این رو رویکرد احداث پتروپالایشگاه ها که واحدهای ادغام شده از پالایشگاه و پتروشیمی هستند می تواند مشابه بسیاری از پارک های شیمیایی دنیا، زمینه تکمیل زنجیره ارزش مواد پایین دست پتروشیمی را فراهم کند.

طرح الحاقیه مجلس برای اعطای تنفس خوراک به پتروشیمی های خوراک پروپان و بوتان

متاسفانه تکمیل زنجیره ارزش در ایران صرفاً در حد شعار و در اسناد بالادستی بیان شده است اما در واقعیت اقدام خاصی صورت نگرفته و به تولید مواد پتروشیمیایی بالادستی پتروشیمی آن هم به شیوه ای کاریکاتوری و نامتوازن بسنده شده است. در صورتی که با تولید مواد باارزش شیمیایی پایین دستی پتروشیمی می توان هم از واردات این مواد جلوگیری کرد و هم ظرفیت صادرات به بازارهای منطقه را ایجاد کرد که ارزآوری های قابل توجهی به همراه دارد.

یکی از معضلات اساسی در مسیر توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی، کمبود مواد اولیه از جمله پلی پروپیلن است که این موضوع سبب تشدید رقابت بنگاه های اقتصادی برای خرید پلی پروپیلن از بورس کالا و در نهایت افزایش قابل توجه قیمت این ماده اولیه شده است. در صورت افزایش قیمت مواد اولیه، در نهایت محصول تولیدی که به دست مردم می رسد نیز با افزایش قیمت مواجه خواهد شد و هزینه نهایی این افزایش قیمت از جیب مردم پرداخت می شود.

نظر کارشناسان

به گفته کارشناسان، یکی از دلایل اصلی عدم توسعه زنجیره پروپیلن، حاشیه سود پایین این واحدهای پتروشیمی در مقایسه با پتروشیمی های خوراک گازی است.

محمدرضا سلیمان زاده مدیر تولید هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس با اشاره به راهکار توسعه زنجیره پروپیلن گفت: وزارت نفت باید سازوکار هایی در این زمینه طراحی تا سرمایه گذار برای ایجاد زنجیره پروپیلن تمایل پیدا کند.

در صورت ایجاد مشوق های اقتصادی می توان به توسعه زنجیره پروپیلن کمک کرد تا نیاز صنایع پایین دستی برطرف و زمینه توسعه این صنایع که اشتغال و ارزش افزوده قابل ملاحظه ای به همراه دارند، فراهم شود.

در این راستا مجلس در حال بررسی طرح الحاقیه قانون پتروپالایشگاه ها است تا بدین طریق زمینه اعطای تنفس خوراک به واحدهای شیمیایی پایین دست پتروپالایشگاه را نیز فراهم کرده و مشوق اقتصادی لازم برای احداث واحدهای پتروشیمی تولیدکننده پروپیلن نیز در نظر گرفته شود. در صورت تصویب و اجرای این طرح الحاقیه، زمینه جذابیت برای مشارکت بخش خصوصی در توسعه زنجیره ارزش مواد پایین دستی فراهم می شود.

مالک شریعتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به طرح الحاقیه این قانون گفت: در جلسه کمیسیون انرژی پیشنهاد شد، ذیل قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی، علاوه بر پتروپالایشگاه ها، طرح های پتروشیمی با خوراک پروپان و بوتان هم در این قانون تنفس خوراک گنجانده شود که بعد از استماع نظرات دولت، دیوان محاسبات، مرکز پژوهش ها و اعضای موافق و مخالف به رأی گذاشته شد و در نهایت تصویب شد. بر این اساس طرح های پتروشیمی ، خوراک پروپان و بوتان از تنفس خوراک طبق این اصلاحیه در قانون برخوردار خواهند شد به شرط آنکه در صحن علنی مجلس به تصویب برسد.

وقت آن رسیده تا وزارت نفت با کنار گذاشتن تفکر خام فروشی، اولویت را در توسعه صنایع پایین دستی نفت و پتروشیمی قرار دهد. در این بین با توجه به تحریم های آمریکا و عدم توانایی صادرات نفت و توسعه نامتوازن صنعت پتروشیمی و عدم توانایی در تامین نیاز بنگاه های تولیدی به مواد اولیه ضرورت دارد، مجلس و وزارت نفت با همراهی یکدیگر با ایجاد مشوق های اقتصادی مثل تنفس خوراک بسترهای لازم برای توسعه پتروپالایشگاه ها و پتروشیمی های زنجیره پروپیلن را فراهم کنند.

تلگرام اصلی بورس پرس : t.me/boursepressi

انتهای پیام