تجربه ایی که منجر به اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا شد/ مهمترین دستاوردها

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، غلامرضا مصباحی مقدم که در ششمین نشست انجمن مالی اسلامی که با موضوع طرح بانکداری بدون ربا در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی برگزار شده بود، اظهار داشت: مطالعات و زمان زیادی برای این طرح صرف شده است.

تجربه ایی که منجر به اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا شد

وی به تجربیات سایر کشورهای اسلامی در خصوص بانکداری بدون ربا اشاره کرد و گفت: در سفری به اردن در مورد اقتصاد و بانکداری اسلامی تحقیق کردم و متوجه شدم در این کشور یک بانک اسلامی مردمی ایجاد شده است. به سراغ مسئولان این بانک رفته و متوجه شدم در کنار بانکداری ربوی، با منابع و سپرده‌های مردم و با داشتن یک مستشار فقهی یک بانک کاملا اسلامی ایجاد شده است.

وی افزود: مطالعه در مورد آن بانک روشن کرد که هیچ وعده سودی به سپرده گذار نمی‌دهند. در مورد جاذبه جذب سپرده‌ها سوال کردم و آنان به عملکرد بانک اشاره کردند و گفتند بعد از ارزیابی پروژه‌ها، سپرده‌گذاری کرده و سود را در پایان سال مالی به حساب سپرده گذاران واریز می‌کنیم.

به گفته وی آمار و اطلاعات به دست آمده نشان داد در میان ۲۱ بانک اردن که دو بانک آنها دولتی و بزرگ بودند، با وجود برخی بانک‌های خارجی این بانک توانسته‌ است طی ۲۰ سال جایگاه سوم را در میان مجموع بانک‌ها به دست بیاورد و مردم هم به دلیل پرهیز از ربا در اینجا سپرده گذاری کرده و سود بهتری را هم کسب کرده‌اند.

مصباحی مقدم با تاکید بر اینکه چنین مواردی باعث شد برای اصلاح نظام بانکی ایران انگیزه مضاعف پیدا کنیم، اظهار داشت: همین امر موجب شد تا اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا مورد توجه قرار گیرد.

مهمترین دغدغه طرح در فصل پنجم

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: با تشکیل دولت جدید در مجلس، کمیته مشترکی بین کمیسیون اقتصادی و برنامه بودجه و همچنین کمیته‌ای در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در قم تشکیل و متنی آماده شد. در اردیبهشت ۹۳ طرح یک فوریتی به مجلس ارایه شد. هم اکنون نیز جلسات متعددی برای تحقق این امر در حال برگزاری است. البته مهمترین دغدغه، فصل پنجم این طرح است که به مسائل شرعی مربوط می شود.

مصباحی مقدم افزود: نسخه نهایی طرح جدید بانکداری بدون ربا در اختیار مراجع تقلید و همچنین از طریق رئیس مجلس در اختیار مقام معظم رهبری قرار گرفت. بعد از عید نوروز هم در دیداری که با مقام معظم رهبری داشتم به راهکار ما برای جریمه دیر کرد اشاره و آن را تحسین کردند.

عضو کارگروه اصلاح قانون عملیاتی بانکی بدون ربا در مجلس نهم با تاکید بر نگاه مثبت مراجع تقلید از جمله آیت الله مکارم شیرازی به این طرح و لزوم تسریع در تصویب آن، افزود: این طرح چون بیش از 200 ماده بود به طور قطع در صحن مجلس به تصویب نمی‌رسید و به همین دلیل تصمیم گرفتیم ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی به کمیسیون اقتصادی برده تا بعد از تصویب به صورت ۵ ساله به دولت ابلاغ شود.

مصباحی مقدم به مجلس نشینان دهم توصیه کرد با نگاه ویژه ای این طرح را بررسی کرده و در تصویب و اجرایی کردن آن بکوشند.

دستاوردهای طرح بانکداری بدون ربا

وی در ادامه به بیان برخی از دستاوردهای این طرح پرداخت و گفت: یکی از دستاوردهای مهم طرح جدید بانکداری بدون ربا این است که سپرده‌های پس انداز قرض الحسنه را به حساب وکالت برای قرض الحسنه تبدیل کردیم چرا که در رویه قبلی معنا اینگونه بود که سپرده گذاران به بانک قرض الحسنه می‌دهند در حالی که قرض الحسنه از باب احسان است و بانک نیازمند کسی نیست بلکه مردم نیازمند هستند. بنابراین در این طرح بانک‌ها متعهد می‌شوند که این سپرده را فقط قرض الحسنه بدهند.

وی نکته دیگر این طرح را تدوین سپرده‌های عام سرمایه گذاری و سپرده‌های خاص دانست و گفت: به این ترتیب افرادی که نیازمند تسهیلات کلان همانند هزار میلیارد هستند نیز می توانند نیازهای خود را برآورده کنند. در چنین وضعیتی بانک به سپرده گذاران اعلام می‌کند می‌توانید در فلان پروژه سرمایه گذاری کنید و در این صورت سود و زیان حساب مشخص می‌شود.

مصباحی مقدم ادامه داد: همچنین در طرح جدید اعلام شده است که بانک‌ها می‌توانند از عقود مبادله‌ای برای تامین مالی اشخاص، بنگاه‌های خرد، بنگاه‌های متوسط و خرید خدمت استفاده کنند و در این صورت دیگر جایی برای فاکتور صوری وجود ندارد. بهترین راهکار تامین مالی بنگاه‌های بزرگ، مشارکت است. آنها هم می‌توانند از عقود مبادله‌ای استفاده کنند اما به نفع خود آنها و سرمایه گذاران است که در قالب مشارکت به فعالیت بپردازند. چرا که در این صورت مشارکت واقعی در سود و زیان اتفاق می‌افتد.

وی نکته مهم بعدی را جریمه دیرکرد دانست و آنرا یکی از معضلات سیستم بانکی خواند و گفت: این امر مورد رضایت فقها نبود پس اعلام شد که اصل مسئله تاخیر در باز پرداخت بدهی‌ها خلاف است و اگر افراد توانایی پرداخت دارند بانک می‌تواند آنها را به میزان یک و نیم برابر ارزش بدهی جریمه کند اما به حسابی در بانک مرکزی و به نفع حاکمیت واریز شود و سودی به بانک پرداخت نمی‌شود اما بانک مرکزی خسارت آنها را جبران می‌کند.

عضو کار گروه اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا در مجلس نهم ادامه داد: مقرر شد به افرادی که دچار ورشکستگی شده‌اند مهلت دهیم تا توانا شوند. اگر هم کسی در پرداخت بدهی خود ناتوان است حاکیمت که در اینجا نماینده آن بانک مرکزی است باید بدهی وی را پرداخت کند و فشاری به وی وارد نشود.

مصباحی مقدم گفت: همچنین شورای فقهی قانونی برای بانک مرکزی در نظر گرفت که رئیس کل بانک مرکزی ۵ مجتهد آشنا به مسائل اقتصادی را معرفی کند تا ابزارها و روش‌های جدید تامین مالی را مورد بررسی قرار دهند. این فقهی تجربه تاریخی ۵۰ ساله در بانک‌های اسلامی را دارد و هیچ کدام از بانک‌های اسلامی آن را مزاحم کار خود ندانسته اند.

انتهای پیام