به گزارش پایگاه خبری بورس پرس مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد: عملیات بازار باز یکی از عملیات‌ها و ابزارهای مؤثر در سیاستگذاری پولی است که بانک‌های مرکزی در بسیاری از کشورهای دنیا برای تحقق اهداف از آن بهره می‌برند، متأسفانه تاکنون بانک مرکزی از این ابزار مهم بی‌بهره بود. صرف نظر از اینکه قانون بودجه جای این قسم از قانونگذاری نیست اما به هر تقدیر دولت در لایحه بودجه سال جاری پیشنهاد اجازه انجام عملیات بازار باز توسط بانک مرکزی را مطرح کرد که ازسوی مجلس به تصویب رسید.
اجرای مؤثر عملیات بازار باز مربوط به وجود شرایط، قواعد و بسترهای ویژه‌ای است ازجمله استقلال بانک مرکزی از دولت، التزام دولت به پیروی از قاعده مالی، اقتدار مقام ناظر یعنی بانک مرکزی بر بانک‌ها و عدم برتری بخش بانکی بر بانک مرکزی، تعیین تکلیف بانک‌های ناسالم که وضعیت ترازنامه‌ای نامناسب دارند، چارچوب‌های مربوط به گزیر و ورشکستگی بانکی، عمق کافی بازار بین بانکی، عمق کافی بازار اوراق بدهی دولت، دانش کافی در بدنه سیاستگذاری و عملیاتی بانک مرکزی و ... .
در حال حاضر، این مقدمات به نحو مطلوب فراهم نیست و باید توجه داشت که فراهم شدن آنها قطعاً زمانبر خواهد بود. بر این اساس ممکن است در کوتاه‌مدت نتوان عملیات بازار باز را ابزاری قابل اعتماد برای پاسخ‌گویی به نیازهای بانک مرکزی در اجرای سیاست پولی به حساب آورد اما باید با برنامه‌ریزی و جامع‌نگری کافی دوره زمانی دسترسی به شرایط مطلوب را کاهش داد.
بحران جدی که باید در شرایط کنونی در نظر داشت آن است که با توجه به کسری بودجه دولت در سال جاری به‌واسطه کاهش درآمدهای نفتی، عملیات بازار باز در عمل تبدیل به ابزاری برای تأمین کسری بودجه دولت از طریق پایه پولی شود. به این صورت که دولت برای تأمین هزینه‌ها اوراق بدهی منتشر کند و بانک مرکزی در پوشش عملیات بازار باز، موظف به خریداری این اوراق شود. در این صورت تمام مضرات پولی کردن کسری بودجه در اقتصاد پدیدار خواهد شد.
ازسوی دیگر نیز با توجه به وجود بانک‌های ناسالم در نظام بانکی در صورتی که موضع انفعالی بانک مرکزی در قبال اضافه برداشت توسط بانک‌های ناسالم ادامه یابد مشابه آنچه طی سال‌های ۱۳۹۷-۱۳۹۳ شاهد بودیم، کارکرد عملیات بازار باز به‌عنوان یک ابزار سیاست پولی کاملاً از بین خواهد رفت و صرفاً کارکرد نمایشی خواهد یافت. بر این اساس توجه به آمادسازی پیش‌نیازهای موفقیت عملیات باز در شرایط کنونی ضرورت دارد.
انتهای پیام