۳ کارشناس حوزه نفت و انرژی با اشاره به حملات اخیر انصاراله به دو کشتی نفت‌کش سعودی در تنگه باب‌المندب و تعلیق صادرات نفت عربستان، کویت و امارات، اثر این روند را بر بهای نفت بررسی کردند.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس به نقل از روزنامه شرق، خالد الفالح وزیر انرژی عربستان به دنبال حملات اخیر انصاراله به دو کشتی نفت‌کش اعلام کرد، عربستان تصمیم گرفته انتقال همه محموله‌های نفت خام این کشور را که از تنگه باب‌المندب عبور می‌کند، تا زمان تأمین امنیت دریانوردی در این تنگه به حالت تعلیق دربیاورد.
در پی اعلام این خبر، کویت و امارات متحده عربی که به برادران کوچک عربستان شهره هستند، از به‌تعلیق‌درآوردن صادرات از این مسیر به خاطر ترس از حمله به نفت‌کش‌ها خبر دادند. بااین‌حال کارشناسان بین‌المللی نفت می‌گویند حتی با فرض کنارگذاشتن این آبراهه از مسیر صادرات نفتی عربستان، به واسطه اندک‌بودن محموله‌ها، اتفاق خاصی در بازار نفت جهانی و همین‌طور صادرات نفت عربستان نخواهد افتاد و صرفا به خاطر تغییر مسیر و دورزدن شاخ آفریقا، ممکن است هزینه‌های حمل محموله‌های نفتی عربستان برای مشتریان اروپایی با افزایش اندکی مواجه شود اما اگر این تنگه به طور کا‌مل بسته شود، به سبب عبور 5 میلیون بشکه از آن قطعا نفت گران را در پیش‌رو خواهیم داشت.
دزدان دریایی، ترس به جان عربستان انداختند؟
در‌این‌میان عباس ملکی معاون سابق وزارت امور خارجه از احتمال جایگزینی این مسیر از سوی عربستان به خاطر جمیع اتفاقات خبر داد و به شرق گفت: یکی از دلایل توقف صادرات نفت عربستان از این مسیر احتمالا حملات مکرر دزدان دریایی به نفت‌کش‌های این کشور است که موجب پرداخت هزینه‌های گزاف به دزدان دریایی سومالی شده است.
وی می‌افزاید: به نظر می‌رسد دزدی دریایی در باب‌المندب است که عربستان را به این نتیجه رسانده که به دنبال توقف صادرات نفت از این مسیر باشد؛ زیرا عربستان بیشتر از دیگر کشورها تاکنون از این راه تهدید شده و مبالغ بالایی را به دزدان دریایی پرداخته است. حتی سال گذشته عربستان مجبور شد فقط برای یک نفت‌کش سعودی که به چنگ دزدان دریایی افتاده بود، 10 میلیون دلار هزینه کند. این امر ممکن است سبب شده باشد ارسال نفت خام از دماغه امید‌نیک به آفریقای‌جنوبی و آمریکای‌شمالی، عربستان را به این نتیجه رسانده باشد که عبور از این منطقه به صلاح نیست.
این کارشناس انرژی درباره صادرات نفت عربستان می‌گوید: عربستان سعودی بزرگ‌ترین دارنده ذخایر ثابت‌شده نفت جهانی با اندازه 266 میلیارد بشکه نفت و 16 درصد ذخایر نفت ثابت‌شده جهان است. با توجه به تولید بیش از 10 میلیون بشکه در روز، این کشور حدود 60 سال دیگر می‌تواند نفت صادر کند. از این میزان چهار میلیون بشکه در روز به مصرف داخلی می‌رسد و حدود هفت میلیون بشکه نفت هم در روز صادر می‌شود.
ملکی توضیح می‌دهد: از این میزان سه میلیون بشکه در روز از طریق بندر ینبع به کانال سوئز و سپس دریای مدیترانه به مقصد اروپا صادر می‌شود که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت عربستان مثل ایتالیا، بلژیک، فرانسه و آلمان از آن استفاده می‌کنند. از چهار میلیون بشکه نفت تولیدی که از خلیج فارس وارد نفت‌کش می‌شود، سه میلیون بشکه در روز هم به سمت آسیا می‌رود. بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت عربستان در آسیا، چین، هند و ژاپن هستند. حدود یک میلیون بشکه هم کانادا مصرف می‌کند و دو کشور از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت عربستان در آمریکای‌جنوبی، آرژانتین و برزیل هستند. در واقع چیزی که به نظر می‌رسد از هفت میلیون بشکه نفتی که از عربستان سعودی به صورت تانکر وارد آب بین‌المللی می‌شود، فقط یک میلیون بشکه از تنگه باب‌المندب عبور می‌کند.
وی با اشاره به مسیر جایگزین باب‌المندب تصریح می‌کند: این میزان می‌تواند از طریق اقیانوس هند و دماغه امید نیک در جنوب آفریقا، وارد اقیانوس اطلس شود. بنابراین حساس‌نبودن بازار نفت به این موضوع از منظر بازار نفت قابل درک است. البته این اتفاق حتما تأثیرات ژئوپلیتیکی دارد.
بازار نفت کم‌تفاوت به حمله اخیر
ایمان ناصری مدیرکل خاورمیانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE هم به شرق می‌گوید: صادرات نفت عربستان از باب‌المندب کم است و تنها محدود به 500 هزار بشکه نفتی می‌شود که از خلیج‌فارس به سمت مصر می‌رود و با خط لوله به دریای مدیترانه فرستاده می‌شوند.حدود 200 هزار بشکه هم از خلیج‌فارس مستقیم به اروپا و حدود صد هزار بشکه نیز از ینبع که در دریای سرخ است، از طریق این تنگه به آسیا صادر می‌شود. عربستان می‌تواند به‌راحتی این مسیر را جایگزین کند و از بعد عرضه و تقاضا برای این کشور مشکلی ایجاد نخواهد شد.
وی با بیان اینکه عربستان می‌تواند 500 هزار بشکه را از طریق خط لوله به ینبع در دریای سرخ بفرستد، ادامه می‌دهد: اگر مشکل جنگ با یمن ادامه داشته باشد، کشتی‌ها می‌توانند آفریقا را دور بزنند و از این تنگه عبور نکنند.کویت و امارات متحده عربی به‌عنوان برادران کوچک عربستان، اعلام کردند اگر عربستان دچار مشکل شود و از این مسیر، نفت را عبور ندهد ما نیز چنین نخواهیم کرد زیرا احتمالا به نفت‌کش‌های ما نیز حمله شود. بااین‌حال، حجم نفت عبوری این کشورها هم از تنگه باب‌المندب زیاد نیست.
بسته‌شدن باب‌المندب، نفت را گران می‌کند
ناصری می‌افزاید: اگر این مشکل بالا بگیرد و فقط به عربستان منتهی شود، مشکل خاصی نخواهد بود اما اگر این تنگه به‌واسطه جنگ بسته شود، در آن صورت موضوع جدی خواهد شد، زیرا عبورومرور حدود پنج میلیون بشکه نفت و فراورده‌های نفتی (دو میلیون بشکه نفت و سه میلیون بشکه فراورده‌های نفتی) در روز از کانال سوئز که در بالای تنگه باب‌المندب وجود دارد، به مشکل برمی‌خورد. در واقع در این صورت کشورها باید به دنبال مسیر جایگزین برای پنج میلیون بشکه نفت باشند که منجر به طولانی‌ترشدن و وقفه‌های ممتد خواهد شد که تلاطمی در بازار نفت ایجاد خواهد کرد و در نتیجه به افزایش قیمت نفت منتهی خواهد شد.
احتمال درگیری دیگر کشورها در جنگ یمن
جواد یارجانی مدیرکل سابق امور اوپک در وزارت نفت نیز در این زمینه به شرق می‌گوید: عکس‌العمل اولیه به حمله حوثی‌ها به دو نفت‌کش عربستان، افزایش قیمت نفت بود، اما در نهایت قیمت پس از آن کاهش پیدا کرد. این امر نشان می‌دهد امنیت آبراهه‌ها مهم است اما از آن طرف هم باید در نظر گرفت که اگر این اتفاقات تکرار شود، ممکن است کشورهایی که چندان مستقیم در جنگ یمن درگیر نیستند هم دچار مشکل شوند.
وی با بیان اینکه اکنون امنیت صادرات نفت جهان با تهدیدهای ترامپ دچار آسیب شده،تصریح می‌کند: مصرف‌کنندگان اروپایی ممکن است در صورت استمرار این ناامنی، علاقه‌مند شوند برای تأمین امنیت تنگه باب‌المندب درگیر شوند. بنابراین بهترین حالت برای بازار نفت آن است که امنیت صادرات نفت برای همه وجود داشته باشد.
یارجانی می‌افزاید: اگر مسیر نفت عربستان به آمریکا و آفریقا باشد، سعودی‌ها می‌توانند با دورزدن شاخ آفریقا، این نفت را منتقل کنند. در واقع، اگر ناامنی این منطقه ادامه‌دار باشد و فقط نفت‌کش‌های عربستان را هدف قرار دهند، تنها مسیر طولانی‌تر شده و هزینه آن افزایش می‌یابد و قیمت نفت هم کمی افزایش می‌یابد.