حفظ این جایگاه، فقط نتیجه یک سبک رهبری سازمانی باثبات نیست، بلکه HBR با آن عملکرد مدیران را میسنجد، در دنیای کسبوکار همهچیز اغلب با قیمت سهام روز، اعداد و ارقام فصلی مشخص میشود، رتبهبندی HBR دیدگاه بلندمدتی را مدنظر قرار میدهد، یعنی برتری مدیران عمدتا بهخاطر بازدهی مالی آنها در کل دوران مدیریت است، بیشتر آنها دورهای طولانی این سمت را داشتهاند (مدیرانعامل فهرست HBR بهطور میانگین ۱۶ سال و در سال ۲۰۱۷ میانگین دوران مدیرعاملی شرکتهای S&P۵۰۰ 7.2 سال بوده)، HBR مثل سالهای قبل برای رتبهبندی نهایی، عملکرد شرکت را در مسائل زیست محیطی، اجتماعی و نظارت (ESG) بررسی کرده است.
در حال حاضر محیط سیاسی جهان یکی از بزرگترین تغییرات شرکتها است، ظهور و گسترش سیاستهای پوپولیستی بهعنوان یک نیروی قوی، در انتخاب ترامپ و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مشهود است، اما این موضوع در بسیاری از مناطق دنیا دیده میشود. برای رهبران کسبوکارهای تولیدی، تهدید تغییرات تعرفههای تجاری و جنگ تجاری را به دنبال دارد، اما فرصتها و چالشهای ویژه صنعت تیز وجود دارد. در میان چنین ابهاماتی، رهبران شرکتی چگونه باید با مسائل سیاسی کنار بیایند و کدام را باید جدیتر بگیرند؟ دو مدیرعامل آمریکایی در فهرست سال جاری، دیدگاههای متفاوتی را ابراز کردهاند.
ساتیا نادلا در سال ۲۰۱۴ جانشین استیو بالمر شد و بهعنوان مدیرعامل مایکروسافت انتخاب شد. پیشرفت چشمگیر این شرکت عمدتا ناشی از رشد کسبوکار رایانش ابری آن بود (نادلا قبل از مدیرعامل شدن، مدیریت این بخش را بر عهده داشت) کمک کرد نادلا رتبه ۴۶ فهرست سال جاری را دریافت کند. وی معتقد است باید در مورد مسائل سیاسی که بهطور مستقیم به کسبوکار مایکروسافت ربط دارند، موضعی داشته باشد، مثلا اصلاحات قوانین مهاجرت اما وی بین کار و عقاید سیاسی شخصی مرز قائل است.
جامی دیمون مدیرعامل بانک جیپی مورگان سال جاری رتبه ۲۲ را دارد، از جمله مدیرانی است که نقش مدیرعاملی را گستردهتر میدانند.وی جایگاه را مدیون جهش شدید سهام این بانک از سال ۲۰۱۶ است و در مصاحبه با HBR گفته، اگر خواهان سیاست عمومی درستی هستید، باید تمام و کمال از آن دفاع کنید. باید علاوه بر قانون کوچک که صرفا به شرکت شما کمک کند، در مورد سیاستهای مالیات، تجارت، مهاجرت و فناوری صحبت کنید.
نظرات شخصی و صحبتهای مدیرانعامل تاثیر مستقیمی در رتبهبندی HBR ندارد، اما عملکرد آنها بهطور غیرمستقیم در امتیاز ESG آنها لحاظ شده است. بهعنوان مثال رتبه ESG شرکتها مواردی مثل میزان اعمال نفوذ در هزینههای شرکت، تولید آلودگیهای زیستمحیطی مثل میزان استفاده و انتشار کربن و حضور یک مسئول پایدار در سطوح ارشد را دربرمیگیرد. مواضع سیاسی یک مدیرعامل (یا نداشتن موضع سیاسی) ممکن است در دادههایی از نظرات کارکنان در سایتهایی مثل Glassdoor منتشر میشود.
واقعیت های فهرست 100 نفره
مجله HBR برای جمعآوری این فهرست، مدیرانعامل S&P ۱۲۰۰ را تا پایان ماه آوریل بررسی کرد و معیارهایی مثل بازگشت سرمایه سهامداران و افزایش سرمایه بازار در کل دوران مدیریت آنها بهاضافه عملکرد زیست محیطی، اجتماعی و نظارتی را سنجیده است. ایسلا از سال ۲۰۰۵ مدیریت ایندیتکس را بر عهده داشت، برندهایی مثل زارا، ماسیمو دوتی و پولاند بیر را زیرمجموعه دارد. بر اساس بازدهی مالی و عملکرد قوی در ESG توانست رتبه ۲۹ دریافت کند.
پس از ایـسلا، جنـسـن هـواهنــگ مدیر شرکت NVIDIA برنارد آرنالت، مدیر شرکت LVMH، رتبههای دوم و سوم را به دست آوردهاند این دو به همراه فرانسیس هنری پینال مدیرعامل شرکت کرینگ (رتبه ۴) و المار دنهارت مدیرعامل خودروساز آلمانی کونتیننتال (رتبه ۵)، اولین بار است جزو پنج نفر اول هستند. مارک بنیاف مدیرعامل شرکت Salesforce از رتبه ۱۲ در سال ۲۰۱۷ به رتبه ۶ صعود کرده است.
۷ نفر از ۲۵ مدیرعامل اول، ۱۸ نفر رتبههای سال گذشته را تکرار کردهاند. بهطور معمول در یک سال، بین یک چهارم تا یک سوم مدیران عامل در فهرست سال گذشته بودهاند، به دلیل بازنشستگی، استعفا، از دنیا رفتن و یا عملکرد ضعیف مالی، دیگر در فهرست سال جدید جایی ندارند. از میان اسامی برجسته فهرست سال ۲۰۱۷ نتوانستهاند سال جاری جایگاه را حفظ کنند میتوان به مارتین سورل از شرکت WPP (که به دلیل سوء رفتار کنار رفت)، جان مکی از هول فودز (که آمازون شرکت وی را تحت تملک درآورد) و لزلی وکسنر از L Brands (که سال جاری با سقوط سهام مواجه شد) اشاره کرد. روندهای دیگر فهرست کم و بیش ثابت ماندهاند.
یکی از تغییراتی ایجاد شده، حضور زنان در میان ۱۰۰ مدیرعامل نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد افزایش یافته است.در رتبهبندی سال جاری سه زن حضور دارند درحالی که در سالهای گذشته تعداد زنان فهرست تنها دو نفر بود. مرلین هیوسون مدیرعامل شرکت لاکهید مارتین (Lockheed Martin)، دبرا کافارو مدیرعامل ونتاس (Ventas) و نانسی مککنستری مدیرعامل شرکت وولترز کلوور (Wolters Kluwer) تنها مدیران زن این فهرست هستند.
با اینکه تغییرات سالانه در رتبهبندی HBR چندان چشمگیر نیست، اما بررسی رتبهها در بازههای طولانیتر نشان میدهد حفظ ثبات در عملکرد جهانی چقدر پرچالش است. از سال ۲۰۱۳ تاکنون تنها شش مدیرعامل توانستهاند هر سال در فهرست حضور داشته باشند: جفری بزوس از شرکت آمازون، پابلو ایسلا از شرکت ایندیتکس، بلیک نوردستروم از شرکت نوردستروم، پائولو روکا از شرکت تناریس، جیمز تایسلت از شرکت امریکن تاور (American Tower) و رناتو آلوز از شرکت CCR در میان این گروه منتخب، بزوس از همه برجستهتر است.
بنیانگذار آمازون در سال جاری رتبه ۶۸ را دریافت کرد و اگر متدولوژی جدید HBR را در نظر نگیریم (معیار ESG) و فقط عملکرد مالی را مد نظر قرار دهیم،از سال ۲۰۱۴ به بعد، هر سال برترین مدیرعامل بود، در ماه نوامبر همان سال بزوس اولین بار نفر اول فهرست شد و قیمت سهام آمازون بیش از ۶ برابر افزایش یافت.
کشور فرانسه حضور چشمگیری در این رتبهبندی دارد. از ۱۰۰ مدیرعامل، ۹ نفر شرکتهای فرانسوی را مدیریت میکنند، ۴ نفر از ۱۰ نفر اول هستند. فناوری اطلاعات برجستهترین صنعت است و ۲۲ مدیر این فهرست، در این حوزه کار میکنند. بیشتر افراد، بهطور میانگین در ۴۴ سالگی مدیرعامل شدهاند و ۱۶ سال در این سمت بودهاند. و نکته آخر اینکه ۲۰ مدیرعامل، شرکتهایی را خارج از کشور محل تولد مدیریت میکنند.
عملکرد قوی مدیران عرصه فناوری
برای دومین سال متوالی، بیشترین مدیران در فهرست HBR دارای مدرک مهندسی هستند تا MBA، در واقع ۳۴ مدیرعامل دارای مدرک مهندسی و ۳۲ مدیر دارای مدرک MBA هستند، این روند نشاندهنده عملکرد قوی مدیران عرصه فناوری است. شرکتها میتوانند از سوابق مهندسی مدیران استقبال کنند. هشت نفر از اولین مدیران فهرست، هر دو مدرک را دارند. تعداد مدیران عامل عرصه فناوری در این فهرست با رشد سریع این صنعت در سالهای اخیر افزایش یافته است. در سال ۲۰۱۴ تنها هشت مدیرعامل فناوری در فهرست بود، اما در سال ۲۰۱۸ تعداد آنها به ۲۲ نفر افزایش یافت.
البته این نتایج تا حدی به تغییر متدولوژی HBR برمیگردد و تعداد شرکتهای اروپایی بیشتر شد. دادهها نشان میدهد بیشتر مدیران عامل اروپایی مدرک مهندسی دارند، اما بیشتر مدیران آمریکایی مدرک MBA دارند، بنابراین سوابق تحصیلی در مناطق مختلف، متفاوت است. مهارتهای فرد در تحصیلات مهندسی، کاربردهای زیادی در نقشهای مدیریتی دارد.
دان مکگین از دبیران ارشد HBR گفت: پس از اینکه این موسسه بررسی سوابق تحصیلی مدیران را شروع کرد، با کارشناسان مدیریتی مواجه شده است. اگر یک شرکت IT را مدیریت میکنید، مسلما مهندسی یک مزیت برجسته است. همچنین اگر مسائل روزمره کسبوکار را حلوفصل کنید، باز هم مهندسی یک مزیت است.
جفری اسپرچر مدیرعامل شرکت بورسی Intercontinental Exchange یکی از مدیران فهرست گفت: دارای مدرک تحصیلی مهندسی و هم MBA هستم اما هیچ وقت شغلی مربوط به مدرک مهندسی شیمی نداشتم. مهندسی روش حل مشکل و روبهرو شدن با سیستمهای پیچیده را یاد داده و اینکه مسائل چگونه به هم ارتباط پیدا میکنند.کارشناسان دیگر معتقدند تعداد مدیران عامل با سابقه تحصیلی مهندسی بیشتر میشود، زیرا اهمیت فناوری و دیجیتالسازی برای کشورها افزایش یافته است.
رابرت ساتن استاد مدیریت دانشگاه استنفورد میگوید آشنایی بیشتر با علوم کامپیوتر روز به روز برای مدیران مهمتر میشود. البته نباید فراموش کرد رتبهبندی HBR فقط سوابق ۱۰۰ مدیرعامل برتر دنیا را در نظر میگیرد و دادههای تحصیلی مدیران فهرست S&P ۵۰۰ و مجله فورچون، داستان دیگری را نشان میدهد. گزارش سالانه یک شرکت تحقیقاتی مدیریتی نشان میدهد 26.4 درصد این مدیران در سال ۲۰۱۸ مدرک مهندسی داشتند اما نسبت به سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۶ (به ترتیب 27.4 و 28.4 درصد) روند کاهشی داشته است.