نخستین دبیرکل کارگزاران بورس ضمن تشریح بورس روزهای اول انقلاب گفت: بازده مناسب و سهم ۴۰ درصدی بازار سرمایه از تولید ناخالص داخلی نشان از مسیر رو به رشد آن دارد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس،اله ویردی رجایی سلماسی درخصوص بورس روزهای اول انقلاب به سنا اعلام کرد: بعد از انقلاب بورس دو سال تعطیل بود و دبیر کل نداشت، با بانک مرکزی مکاتبه و اعلام شد بورس دبیرکل ندارد و از طرف بانک مرکزی و با تصویب هیات مدیره به عنوان دبیر کل معرفی شدم. پس از انقلاب، بازار سرمایه نماد سرمایه داری تلقی می شد و هنوز تصمیم نگرفته بودند که بورس بماند یا نماند؟ برخی جریان ها اصلا بورس را نمی خواستند.
از طرف دیگر شرکت ها و بانک ها ملی یا مشمول بند های ج، ب و د بودند. پیش از انقلاب مجموع شرکت ها و بانک های بورسی به ۱۰۵ رسیده بود و پس از آن مشمول سه بند شدند. "ج" آنهایی بودند که بدهکار بودند، "ب" شرکت هایی بودند که مدیران آنها فرار کرده بودند و بند "د" هم کسانی بودند که قدرت اداره کارخانه را از دست داده بودند.
در نتیجه ۵۵ شرکت و بانک از بورس خارج شده بودند و ۵۰ ناشر باقی ماند. زمانی که به بورس رفتم هیچ سهمی معامله نمی شد، معاملات فقط بر روی اوراق گسترش مالکیت بود. بورس ۲۵ نفر کارمند داشت اما تعطیل شده بود. کارمندها بودند و کار نمی کردند! می آمدند، می نشستند و می رفتند! با بانک مرکزی صحبت کردم و ۱۵ نفر از آنها را به آنجا منتقل کردند و از ۲۵ نفر ۱۰ نفر ماندیم.
با هماهنگی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد تلاش کردیم بورس فعال بماند. برای این‌کار چند ماده قانونی از مجلس گرفتیم و با نماینده‌های مجلس، رابطه خیلی خوبی برقرار کردیم به طوری که بارها از بورس بازدید کردند تا جایی که آنها پس از این دیدارها، به این نتیجه رسیدند که بورس بسیار شرعی‌تر و اسلامی‌تر از دیگر بازارهای پولی و مالی است و از سال ۶۰ عبور کردیم، بورس مسیر توسعه ۴۰ ساله جدیدی را آغاز کرد.
عبور از فصل تعطیلات
پیش مرحوم نوربخش رفتم و گفتم بورس را می خواهید یا خیر؟ گفت بروید گزارش تهیه کنید! گزارش نقش بورس در توسعه اقتصاد را تدوین کردیم و نخستین جلسه شورای بورس با دعوت وی تشکیل شد. فکر می کنم ده نفر بودند که جلسه تشکیل دادند تا تصمیم بگیرند می خواهند بورس باشد یا خیر؟ سه ساعت بحث کردند. اکثریت موافق بودند اما مخالف هم داشت در نهایت رای گیری کردند و با خیال راحت کار را شروع کردیم.
بانک مرکزی گفت نظر شرعی بگیرید.به اتفاق یکی از همکاران بورس پیش مرحوم رضوانی رفتیم و شرایط بورس را مطرح کردیم و گفتیم در بورس هرگز کار غیر شرعی انجام نمی شود و نظر مساعد گرفتیم و از آن پس همه از فعالیت بورس دفاع کردند.
فراز و نشیب های بازار سرمایه
مشکل اول درآمد و بودجه بود. شرکت های پذیرش شده در بورس از معافیت های مالیاتی برخوردار بودند اما حق پذیرش را پرداخت نمی کردند.برای تامین هزینه ها با وزارت دارایی مذاکره کردیم تا زمان مراجعه شرکت ها برای دریافت معافیت از آنها بخواهند از بورس نامه بیاورند. به این ترتیب بخشی از مشکلات مالی برطرف شد.
کارگزارها جلسه تشکیل نمی دادند تنها ۴ کارگزار باقی مانده بود آنها هم فعالیتی نمی کردند و نگران بودند، این یکی دیگر از مشکلات بود و به مرور جلسات معاملات را برای آنها در ساختمان سعدی برگزار کردیم. یک سالن و میز بزرگ بود کارگزارها دور آن می نشستند و با صدای بلند داد و ستد می کردند. یک تخته سیاه و یک گچ هم بود بعد که معامله انجام می شد اسم شرکت و قیمت آن را می نوشتند.
سال ۶۳ بورس پاکستان، هندوستان و استانبول را نیز دیدم. بورس هندوستان و پاکستان پیشرفته تر بود چون انگلیسی ها آنها را راه اندازی کرده بودند اما در بورس استانبول شبیه ایران داد و ستد می شد.
همه چیز به صورت دستی و کاغذی بود حتی معاملاتی که کارگزاران انجام می‌دادند. بعد از پایان معامله، کارگزار خریدار سهام چک به کارگزار فروشنده می داد و به این وسیله حساب خریدار و فروشنده تسویه می شد. نرخ‌های جدید هر سهم را با گچ روی تابلو یادداشت می‌کردند، معامله‌گران هم از طریق همین تابلوها از قیمت سهام مطلع می‌شدند. بنابراین در قدم اول سیستم پایاپای معاملات را راه اندازی کردیم که چک‌ها همه تحویل بورس داده می‌شد و بورس با طلبکار تسویه می‌کرد.
آغاز فصل تغییرات
در آن زمان هیچ کس بورس را نمی شناخت، فرهنگ سازی کردیم. پذیرش شرکت های جدید شروع شد و سهام شرکت هایی که قبلا معامله نمی شد داد و ستد شد! اولین افزایش سرمایه را هم شرکت شیشه قزوین انجام داد. تقریبا از سال ۶۳ به بعد بورس راه افتاد و سال ۶۷-۶۸ آغاز فصل جدید آن بود. معاملات بورس از آن تاریخ رونق پیدا کرد.
در آن سال آن قدر جمعیت می آمد که جای سوزن انداختن نبود. دستور فروش و خرید می دادند و کارگزاران نمی رسیدند! برای هر کارگزار یک اتاق کوچک درست کرده بودیم و زمانی که دستور خرید می گرفتند آن قدر تقاضا زیاد بود نمی رسیدند کار را انجام دهند، کارمندان بورس را گذاشتم به آن ها کمک کنند. سال ۷۶ که از بورس بیرون آمدم چهار کارگزار به ۲۴ رسیده یعنی ۶ برابر شده بود.
در سال ۷۲ پس از بازدید از چند بورس بین‌المللی، بورسی در کانادا پیدا کردیم که اندازه فعالیت آن در حد بورس تهران بود و سیستم الکترونیکی را نیز از یک شرکت کانادایی خریداری کرده بود. با دوستانی از شرکت خدمات انفورماتیک هماهنگ کردیم و پس از بازدیدهای مقدماتی از بورس کانادایی و شرکت فروشنده، این سیستم خریداری و در بورس نصب شد و سیستم معاملات الکترونیکی در بورس تهران پیاده شد البته در ابتدا مسائل و مشکلاتی داشت که به تدریج رفع، اصلاح و تکمیل شد.
همزمان با این اقدامات، شرکت خدمات بورس با مشارکت بورس و شرکت خدمات انفورماتیک، راه‌اندازی شد.سیستم الکترونیکی بورس معاملات را در سال ۷۳ پیاده کردیم که مرحوم هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس جمهوری وقت شخصا آن را افتتاح کرد. این سیستم با کمک شرکت خدمات انفورماتیک وابسته به بانک مرکزی راه‌اندازی شد.
در زمان اتمام فعالیت در بورس، ۲۵۰ شرکت در بازار سرمایه حضور داشتند و معاملات نیز الکترونیکی شده بود. جایگاه بورس در ایران تا حدی پیشرفت کرد که در سال ۷۴، عضو فدراسیون بین‌المللی بورس‌ها و فدراسیون بورس‌های منطقه‌ای شد و ۳۵ نفر از روسای بورس‌های کشورهای منطقه اورآسیا در سال ۷۵ به ایران آمدند و جلسه مجمع سالانه بورس‌های منطقه‌ای را در تهران و اصفهان برگزار کردیم.
هم اکنون بازار سرمایه روند خوبی را در پیش گرفته است. از ابتدای سال ۹۷ تا کنون بازار سرمایه بازده مناسبی را به معامله گران تقدیم کرده است. سهم ۴۰ درصدی بازار سرمایه از تولید ناخالص داخلی، حاکی از آن است که این بازار می تواند محل مناسبی بابت تامین مالی دولت از محل انتشار اوراق بدهی باشد. هم اکنون شرکت های بزرگ وارد بازار سهام شده اند و نهادها، صندوق ها و ابزارهای سرمایه گذاری متنوعی ایجاد شده اند ضمن اینکه معاملات هم بسیار تنوع پیدا کرده که همگی نشان از موفقیت و مسیر رو به رشد بازار سرمایه دارد.
انتهای پیام