اثر شیوع کرونا و کاهش قیمت نفت بر بخش پایین دستی و بالادستی صنعت پتروپالایشی و ارزش سهام شرکت های بورسی و فرابورسی بررسی شد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس به نقل از فارس، بروز بیماری ویروسی کووید 19 و همه گیری جهانی آن در دنیا، بخش بالادست و پایین دست صنعت نفت و گاز را نیز تحت تاثیر قرار داده است. در این راستا کشورهای مطرح صنعتی و مصرف کننده اصلی صنایع پایین دست نفت و گاز را به حالت نیمه تعطیل و تعطیل درآورده و قوانین سختگیرانهای را برای قرنطینه اجرایی کردند و بدین صورت کاهش تقاضای مواد پایین دستی صنایع نفت و گاز، کاهش تقاضای نفت در کل جهان را در پی داشت. در این بین اما جنگ قیمتی بین عربستان و روسیه تبعات منفی شیوع کرونا بر بازار نفت را دو چندان کرد و سبب شد قیمت نفت به حدود 25 دلار بر بشکه کاهش یابد.
سقوط ناگهانی قیمت نفت تاثیر منفی زیادی بر بازار محصولات پتروشیمیایی بر جای گذاشت زیرا قیمت اکثر محصولات پتروشیمی با الگوی خاصی متاثر از قیمت نفت است. یعنی در صورت کاهش قیمت نفت، قیمت محصولات پتروشیمی نیز کاهش پیدا خواهد کرد. در شکل زیر، روند تغییرات قیمت نفت تگزاس اینترمدیت با دو محصول پتروشیمی متانول و پروپیلن نشان داده شده است.
هر چند کاهش قیمت نفت بطور همزمان باعث کاهش قیمت خوراک و محصولات تولیدی پتروشیمیها شده اما در ایران به دلیل اینکه پتروشیمیها همواره از مزیت خوراک ارزان قیمت بهرهمند بودند تحولات بازار نفت به ضرر آنها تمام خواهد شد. یعنی علی رغم کاهش قیمت خوراک پتروشیمیهای موجود با کاهش قیمت محصولات پتروشیمی، درآمد شرکتهای پتروشیمی کاهش خواهد یافت.
زیرا اولا هزینه های جاری فرایندها ثابت خواهد بود و متاثر از قیمت خوراک و محصولات نیست و با کاهش قیمت خوراک و محصولات حجم آن به نسبت بقیه هزینه ها افزایش یابد. ثانیا مزیت پتروشیمیها خوراک ارزان قیمت است و کاهش بیشتر خوراک مزیت قابل توجهی ایجاد نمیکند. پس قیمت فروش محصولات مهمترین متغیر کلیدی در تعیین میزان درآمد پتروشیمیها است.
رونق بازار اتانول آمینها و پلیپروپیلن به دلیل افزایش مصارف بهداشتی
مصطفی سعیدی کارشناس نفت و انرژی درباره تبعات منفی شیوع کرونا و تداوم جنگ قیمتی روسیه و عربستان بر اقتصاد پتروشیمیهای داخل گفت: کاهش قیمت محصولات پتروشیمی به معنی کاهش جذابیت سرمایهگذاری در این صنعت است زیرا هزینههای سرمایه گذاری ثابت مانده و هزینه های جاری غیر خوراک نیز ثابت مانده اما درآمد شرکت ها به علت کاهش قیمت محصول کاهش محسوسی داشته و نقطه سر به سر برابری هزینه سرمایه گذاری شده سالیان متوالی با درآمد خالص واحد طولانیتر میشود.
وی افزود: در نتیجه پیشبینی میشود علاقه سرمایه گذاران برای طرحهای کوچک و زود بازده یکساله پتروشیمی کمرنگ شود اما طرحهای بلندمدت و عظیم حداقل به زمانی حدود 4 تا 5 سال جهت ساخت احتیاج دارند که تا آن زمان هم بعید است مشکل ویروس کرونا حل نشده باشد و به احتمال فراوان اثر منفی ویروس کرونا بر اقتصاد فرایندهای سرمایهگذاری شده در 5 سال آینده از بین خواهد رفت.
به نظر میرسد هر چند صادرات اکثر واحدهای پتروشیمی به علت کاهش قیمت محصولات با کاهش درآمد مواجه خواهند شد اما محصولاتی که در حوزه مقابله با ویروس کرونا قابل مصرف هستند نه تنها دچار کاهش قیمت نخواهند شد که قیمت آنها قطعا به علت افزایش تقاضا افزایش خواهد یافت. برای مثال یکی از کاربردهای اتیلن، تولید اتانول آمینها از اتیلن اکسید است که در صنایع شوینده کاربرد فراوان دارد. از پلیپروپیلن تولیدی از پروپیلن نیز در صنایع نساجی برای تولید البسه پزشکی استفاده میشود.
شیوع کرونا و کاهش قیمت نفت تاثیر جدی بر درآمدهای نفتی ندارد
هر چند شیوع ویروس کرونا تاثیر منفی بر درآمدهای نفتی داشته اما در مقایسه با سایر کشورها ضرر و زیان ایران قابل ملاحظه نیست. زیرا پس از بازگشت تحریمهای نفتی در آبان سال گذشته میزان صادرات نفت ایران افت محسوسی پیدا کرد و از 2.5 میلیون بشکه در روز به کمتر از 500 هزار بشکه رسیده و در نتیجه درآمدهای نفتی ایران تحت تاثیر تحریمها حداقل 80 درصد کاهش یافته است.
در نتیجه کاهش قیمت نفت به علت شیوع این ویروس تنها همین اندک امید دولت به کامیابی از طریق خامفروشی نفت را از بین میبرد و تاثیر قابل توجهی بر روی اقتصاد نخواهد گذاشت زیرا در حال حاضر نفت قابل توجهی توسط ایران صادر نمیشود که کاهش قیمت آن بتواند تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد ایران بگذارد. اما کشورهای صادرکننده بزرگی نظیر عربستان حدود 70 میلیارد دلار در سال بابت این کاهش قیمت ضرر خواهند کرد.
اما شیوع کرونا و کاهش قیمت نفت تاثیراتی نیز بر بازار فروش فرآوردههای نفتی نیز گذاشته که شاید محسوسترین تاثیر را بتوان در صادرات بنزین مشاهده کرد.
مصطفی سعیدی کارشناس نفت و انرژی گفت: درآمدهای دولت حاصل از صادرات بنزین از دو جهت حجم صادرات و قیمت بنزین صادر شده قابل بررسی است. از طرفی به دلیل کاهش تردد مردم، میانگین مصرف روزانه بنزین در ۱۵ روز اول فروردین سال ۹۹ به ۴۴ میلیون لیتر رسیده است و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته میزان مصرف بنزین ۵۰ میلیون لیتر در روز کاهش یافته که ظرفیتی برای صادرات مازاد تولید در ایران ایجاد کرده است.
وی افزود: هرچند شیوع کرونا به ظرفیت صادرات بنزین اضافه خواهد کرد اما باید توجه داشت که بهای بنزین به کمترین میزان در 20 سال اخیر رسیده و قیمت بنزین تحویل بنادر آمریکا حدود 55 سنت در گالن (14.5 سنت در لیتر) در 31 مارس 2020 ثبت شده است.
کاهش شدیدتر قیمت فرآوردههای نفتی نسبت به نفت خام پس از شیوع کرونا
در حال حاضر اتفاق نادری که در بازار نفت رخ داده کاهش شدیدتر قیمت فرآوردههای نفتی نسبت به نفت خام است و هر لیتر بنزین حدودا ۱۲ سنت، نفتا ۱۳ سنت و مازوت ۱۴ سنت معامله میشود. در نتیجه این تغییرات قیمت زمینهای را برای پتروشیمیهای خوراک مایع فراهم کرده که برای تولید محصولات ضروری شرایط فعلی نظیر پروپیلن و اتیلن که کاربرد وسیعی در تولید البسه، ماسک و مواد ضدعفونی دارد از خوراک نفتا استفاده کنند. با توجه به کاهش قیمت خوراک نفتا و افزایش احتمالی یا ثبات قیمت پروپیلن و اتیلن به علت افزایش تقاضا، پتروشیمیهای خوراک مایع میتوانند بر روی تولید این محصولات برنامهریزی کنند.
همچنین تاثیر ویروس کرونا در بورس بسیار ملموس و واضح بوده است. برای مثال ارزش سهام شرکت پاکسان (شرکت فعال پایین دست در حوزه مواد شوینده) با نماد "شپاکسا" از قیمت 2000 تومان در 10 اسفند 98 به قیمت 3800 تومان در 16 فروردین 99 رسیده در حالی که ارزش سهام شرکت پتروشیمی نوری (شرکت فعال بالادست پتروشیمی) با نماد "نوری" از قیمت 7670 تومان در 13 اسفند 98 به قیمت 6000 تومان در 16 فروردین 99 افت کرده است.
در مجموع شیوع کرونا و کاهش قیمت نفت هر چند تاثیر جدی بر درآمدهای نفتی دولت نداشت اما تبعات منفی آن بر اقتصاد پتروشیمیهای موجود در کشور قابل چشمپوشی نیست. در این بین اما ظرفیتها و فرصتهایی برای افزایش صادرات بنزین و یا تمرکز بر تولید محصولات بهداشتی در صنایع پاییندستی پتروشیمی ایجاد شده است.
انتهای پیام