یک استاد دانشگاه تهران تحلیلی خواندنی از آثار نرخ سود بر بازارهای پول و سرمایه و بازی دو سر باخت این مقوله مهم ارایه کرد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، مهدی نجفی که دارای مدرک دکتری و استاد دانشگاه تهران است تحلیلی خواندنی از آثار نرخ سود بر دو بازار پول و سرمایه بازی دوسر باخت ارایه و اعلام کرد تداوم نرخ سود بالای بانکی بیشتر از بازار سرمایه، خود بانک ها را دچار بحران می کند .
بازارهای پول و سرمایه به طور سنتی رقیب یکدیگر به شمار میروند.به نحوی که منابع وجوه با خارج شدن از بازارسرمایه وارد بازار پول و بطور مشخص بانک ها می شود و با رونق بازار سرمایه مجدداً از بانک به سمت بازار روانه می گردد. البته سایر بازارهای موازی از جمله بازار ارز ، طلا ، ملک و ... نیز در این موازنه بی تأثیر نیستند.
یکی از متغیرهای کلیدی و موثر بر نتیجه رقابت بانک ها و بازار سرمایه نرخ سود بانکی است. نرخ سود از یک طرف در بازار پول بطور مستقیم تعیین کننده جذابیت نظام بانکی برای سرمایه گذاران است و از طرف دیگر در بازار سرمایه به عنوان نرخ تنزیل جریان های نقد آتی از عوامل تعیین کننده ارزش ذاتی شرکته ا و به تبع آن قیمت سهام است.
افزایش نرخ سود به طور همزمان بازده ابزارهای بانکی را افزایش و بازده مورد انتظار سهام را در بورس کاهش می دهد و بنابراین موجب کاهش قیمت سهام می گردد. از آنجا که سرمایه گذاران افراد عاقلی هستند، از بین ابزارهای متنوع بانکی گزینه ای که دارای بیشترین سود است را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند.
در واقع از نظر سرمایه گذار نرخ سود بازار پول برابر است با بیشترین نرخی که یکی از ابزارهای بازار پول تأمین می کند و صرفاً نرخ سود اسمی سپرده بانکی شاخص بازده بازار پول نیست. بنابراین کاهش نرخ سود سپرده ها در حالی که نرخ سایر ابزارها بویژه گواهی سپرده و سایر ابزارهایی که در فرابورس نیز به آسانی در دسترس هستند کاهش نیافته ، تغییری در میزان جذابیت بازار پول نسبت به بازار سرمایه ایجاد نمی کند.
بالا بودن نسبی نرخ سود بانکی بطور مستقیم و غیر مستقیم موجب افت قیمت سهام در بورس می شود. اثر کاهشی غیر مستقیم نرخ سود بر بازار سهام این است که بخشی از منابع وجوه از سهام خارج شده و وارد بازار رقیب یعنی نظام بانکی و ابزارهای بدهی می گردد. ضمناً نسبت P/E بازار سرمایه نیز کاهش می یابد و در نهایت با توجه به کاهش تقاضا برای خرید و نگهداری سهام و همچنین کاهش ارزش ذاتی، شاهد افت قیمت سهام خواهیم بود. بررسی وضعیت یک و نیم سال گذشته بورس نیز مؤید همین مطلب است.
اما اثر مستقیم و مخرب نرخ سود بالای بانکی بر بازارسرمایه از این جهت است که شرکت های بورسی نیز همچون سایر بنگاه های خارج از بورس، بخشی از تأمین مالی خود را از طریق اخذ تسهیلات از نظام بانکی انجام می دهند و با افزایش نرخ سود تسهیلات اعطایی، هزینه مالی شرکتهای بورسی افزایش و سود خالص آنها کاهش می یابد.
با نگاهی به بودجه سال جاری بسیاری از شرکت های بزرگ بورسی ملاحظه میشود که رقم هزینه مالی آنها از سود خالص بیشتر است، در حالیکه در سالهای گذشته هزینه مالی 20 تا 30 درصد سود خالص بوده است. برخی صنایع بورسی نیز علیرغم برخورداری از حاشیه سود عملیاتی مناسب که بعضاً به 30 درصد هم میرسد به دلیل هزینه مالی بالا به مرحله زیاندهی رسیده اند. هر چند ساختار سرمایه و استراتژی تأمین مالی شرکت ها در سودآوری آنها نقش ویژهای دارد اما قطعاً نمی توانیم نرخ سود بالای بخش بدهی در ساختار سرمایه شرکت ها را در بروز این زیان بی تأثیر قلمداد کنیم.
لذا مشاهده می شود متغیری به نام نرخ سود یک شرکت یا صنعتی که می توانسته سودآور باشد را به یک شرکت یا صنعت زیان ده تبدیل کرده و برای یک سربازی یعنی بازارسرمایه باخت بوجود آمده اما برای سر دیگر بازی یعنی خود بانک ها چه اتفاقی در حال وقوع است؟
بررسی صورت های مالی 20 بانک بورسی و فرابورسی در پایان سال 93 حاکی از آن است که 4 بانک بزرگ حصه منفی از درآمدهای مشاع داشته اند. به عبارت دیگر میزان سودی که به سپرده گذاران پرداخت کرده اند بیش از درآمد حاصله از فعالیت های مشاع بوده است. مقایسه عملکرد سه ماهه نخست و سه ماهه پایانی سال 93 نیز روند کاهش سهم بانک ها از درآمدهای مشاع را نشان می دهد.
ضمناً اگر هزینه های عمومی و اداری و همچنین هزینه مطالبات مشکوک الوصل را هم در نظر بگیریم اکثر بانکها با "اسپرد" منفی مواجه هستند و سود آن دسته از بانک هایی که سودآور بوده اند عمدتاً از محل منابع خود بانک بوده است.
در سال 93 از بین 20 بانک بورسی و فرابورسی تنها بازده حقوق صاحبان 4 بانک بالاتر از 20 درصد و میانگین کل بانک ها نیز کمتر از 10 درصد بوده است. در حالی که میانگین نرخ بازده حقوق صاحبان سهام کل بورس و فرابورس در سال 93 حدود 30 درصد بوده است.
بنابراین طرف دوم بازی نرخ سود، یعنی خود بانکها نیز بازی را باخته اند و حتی می توان گفت باخت بانک ها در این بازی دو سر باخت سنگین تر هم بوده و به نظر میرسد تداوم نرخ سود بالای بانکی بیشتر از بازار سرمایه، خود بانک ها را دچار بحران خواهد کرد .
انتهای پیام