کارشناس بازار سرمایه با اشاره به بازدهی بیشتر صندوق‌های با درآمد ثابت از سود سپردههای بانکی درباره ضرورت توسعه آنها توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، فردین آقابزرگی با انتشار مطلبی با عنوان "ضرورت توسعه صندوق‌های بادرآمد ثابت" در دنیای اقتصاد اعلام کرد: با توجه به شرایط اقتصادی حاکم، کمبود نقدینگی در اقتصاد و پیامدهای کسری بودجه دولت به‌نظر می‌رسد وضعیت مذکور به تشدید نوسان‌ها در بازارهای مالی منجر شود.
از این‌رو در راستای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری ذی‌نفعان، لازم است توجه بیشتری نسبت به توسعه صندوق‌های بادرآمد ثابت صورت پذیرد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری به یک نهاد تخصصی در مدیریت دارایی گفته می‌شود که با جمع‌‌‌‌‌‌آوری نقدینگی با توجه به تمهیداتی از پیش تعیین‌شده و با فهرست ترکیب دارایی مشخص اقدام به سرمایه‌گذاری در بسترهای متنوع مالی می‌کند تا بتواند به مشترکان یا سرمایهگذاران بازدهی مناسبی را پرداخت کند. این سود ها از منظر ریسک در رده سپردهگذاری بانکی بازدهی نسبتا بیشتری را به سرمایهگذاران ارائه می‌کنند.
یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت است و با توجه به ضوابط سازمان بورس، بخش اعظم دارایی را در اوراق‌بهادار درآمد ثابت، گواهی سپرده های بانکی و سپرده بانکی استفاده می‌کنند. با توجه به این ترکیب دارایی، صندوق‌های درآمد ثابت این قابلیت را دارند که سود تقریبا ثابتی را به سهامداران عرضه کنند. به‌همین‌دلیل از لحاظ ریسک در رده پایین و از لحاظ بازدهی در رده بالاتر از سود سپردههای بانکی قرار می‌گیرند.
با توجه به مخاطب خاص صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت که ریسک‌گریز و دارای انتظار کمتری از بازدهی در مقایسه با صندوق‌های سهمی با ریسک و بازدهی هستند ترکیب دارایی این صندوق‌ها از سوی مقام ناظر به‌این‌ترتیب تعیین شده که حداقل و حداکثر 70 و 95 درصد از سرمایه را روی اوراق مشارکت، سپردههای بانکی، گواهی سپرده بانکی و سایر اوراق‌بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند. بنابراین این صندوق‌ها براساس ضوابط سازمان بورس مکلف به خرید 5 تا 30 درصد سهام نیز هستند و با اساس فعالیت صندوق‌های با درآمد ثابت که قابلیت تحمل ریسک کمتری را نسبت به صندوق‌های سهمی دارند، مغایرت دارد.
ترکیب دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، میزان ریسک‌پذیری دارنده واحد را مشخص می‌کند و بر اساس بررسی اطلاعات خاص در مورد موضوعاتی مانند تخصیص دارایی، تحمل ریسک و الزامات نقدینگی که در بیانیه سیاست سرمایه‌گذاری گنجانده شده، تعیین می‌شود. بیانیه سیاست سرمایه‌گذاری سندی است که بین مدیر سبد سهام و مشتری تهیه می‌شود و قوانین کلی را برای مدیر مشخص می‌کند.
این بیانیه اهداف کلی سرمایه‌گذاری و مقاصد مشتری را ارائه می‌دهد و استراتژی‌هایی را که مدیر باید برای دستیابی به این اهداف بکار گیرد، توضیح می‌دهد. هرچند این ترکیب از سوی سازمان بورس به مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت ابلاغ می‌شود اما مسئولیت تعیین این ترکیب برعهده مدیر صندوق است.
در این رابطه نکته حائز اهمیت ارزیابی سطح ریسک پذیری و ریسک گریزی ذی‌نفعان صندوق‌ها و ارزیابی رتبه اعتباری و نقدشوندگی اوراق و سپردههای بانکی است که باید توسط مدیر پرتفوی برای ایفای تعهدات برنامه‌ریزی شود. تفاوت بین صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت موجود در بازار سرمایه ایران نه‌تنها به میزان سود تقسیمی در مقاطع تعیین‌شده در امید‌نامه بستگی دارد بلکه به رتبه نقدشوندگی، رتبه اعتباری بانک‌هایی که وجوه در آن سپرده می‌شود و رتبه اعتباری انواع اوراقی که در ترکیب دارایی آن صندوق وجود دارد بستگی دارد.
زیرا صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت حداقل بازده مورد انتظار را نصیب سرمایهگذاران می‌کنند و افرادی که واحدهای این صندوق‌ها را خریداری می‌کنند، سرمایه گذارانی کم ریسک هستند. لذا این افراد انتظار دارند سودی معقول با حداقل ریسک ممکن را بدست آورند و به همین علت مدیران این صندوق‌های سرمایه‌گذاری، منابع مالی صندوق‌ها را عمدتا به خرید اوراق‌بهادار بدون‌ریسک یا کم ریسک مثل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق خزانه و... اختصاص می‌دهند تا بتوانند سود مورد نظر را برای سرمایهگذاران محقق کنند.
اما چنانچه ریسک نکول نقدشوندگی هرگونه اوراق یا استمهال آن در سررسید وجود داشته باشد و یا سپردههای بانکی این صندوق‌ها به هردلیل قابلیت برداشت کمتری نسبت به سپردهگذاری در سایر بانک‌ها را داشته باشند، مسلما سطح ریسک این صندوق‌ها با موضوع اصلی فعالیت آنها مغایرت خواهد داشت.
با توجه به عدم رتبه‌بندی بانک‌ها و اوراق منتشره در بازار پول که به‌واسطه ضوابط سازمان بورس، مدیران صندوق ملزم به رعایت آن شدند به‌نظر می‌رسد بهترین روشی که صاحبان واحد ممتاز صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در راستای مدیریت ریسک نقدینگی و سپرده‌ها انتخاب کردند، سپردهگذاری در بانکی است که متقابلا آن بانک منابع صندوق تحت‌مدیریت یا سایر سپرده‌ها را نزد صندوق سپرده کرده و عملا کنترل نقدینگی و منابع صندوق، نزد مدیر صندوق محفوظ خواهد ماند.
از آنجا که اغلب بانک‌ها به‌رغم در اختیار داشتن منابع مالی قابل توجه امکان پرداخت سود مازاد بر ابلاغیه‌های بانک مرکزی به سپرده‌ها را ندارند، یکی از راهکارهایی که از طریق بازار سرمایه این امکان را فراهم می‌کند که بتوانند سود ترجیحی بالاتری را نسبت به سپردههای عادی بپردازند استفاده از مجوز تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری بادرآمد ثابت است و اساسا به‌دلیل بالا بودن قیمت تمام‌شده پول برای هر بانک نسبت به سودی که بصورت ترجیحی پرداخت می‌شود، معمولا امکان خروج پول از بانک‌ها با حجم بالا برای بانک توجیه اقتصادی ندارد.
در نتیجه در صورت ابطال قابل توجه یونیت این صندوق‌ها و عدم امکان نقد کردن اوراق دولتی موجود در صندوق، ریسک مضاعفی به دارنده واحد وارد خواهد شد که منشأ آن اعمال بیانیه سیاست سرمایه‌گذاری مشخص شده از سوی سازمان بورس به مدیران صندوق است. در این حالت چنانچه کاهش ارزش سرمایه‌گذاری بر روی سهام این صندوق‌ها نیز محقق شود و امکان تامین نقدینگی از طریق فروش سهام نیز میسر نباشد، صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت توان پرداخت سود پیش‌بینی‌شده را نخواهد داشت.
این مسئله لوپ باطلی را ایجاد خواهد کرد که دارنده واحدها به‌دلیل کاهش سود صندوق علاقه‌مند به ابطال یونیت خواهند شد. بنابراین به‌دلیل پایین‌بودن امکان برداشت نقدینگی از حساب‌های بانکی سپردهگذاری شده و پایین بودن رتبه نقدشوندگی اوراق موجود در صندوق‌ها، ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق های با درآمد ثابت به اندازه‌ای که انتظار می‌رود، نیست.
چهار نکته مهم در صندوق‌های با درآمد ثابت
اول تکلیف به خرید اوراق دولتی با سود تعیین‌شده و معمولا پایین‌تر از بازدهی مورد انتظار دارنده واحد است که به‌دلیل پایین بودن سطح نقدشوندگی این اوراق، امکان فروش و جایگزینی با سایر اوراقی که بازدهی بالاتری دارند را نخواهد داشت و به‌جز در تاریخ سررسید نمی‌توان بر روی منابع اوراق به‌منظور تامین نقدینگی لازم برای بازپس دادن وجوه دارنده واحد حساب کرد.
همچنین همواره ریسک نکول اوراق‌بدهی نیز وجود دارد. دوم سپردههای بانکی که بصورت ضربدری در بانک‌های تحت‌مدیریت صندوق‌های با درآمد ثابت سپرده گذاری می‌شود، معمولا به‌دلیل کمبود نقدینگی بانک‌ها عملا امکان برداشت با حجم بالا وجود ندارد و به نوعی در حساب‌های دو طرف قفل می‌شود.
سوم سرمایه‌گذاری در سهام این صندوق‌ها که از پایه و اساس با ریسک‌پذیری ذی‌نفعان آنها مغایر است، چنانچه به‌دلیل شناسایی زیان و کاهش ارزش انجام شود منجر به کاهش سود پیش‌بینی شده صندوق خواهد شد. بنابراین جذابیت لازم را برای ماندگاری دارنده واحد از دست خواهد داد.
نتیجه اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در حجم فعلی که 500 هزار میلیارد تومان است و بیش از 75 درصد منابع تحت اختیار مدیران سرمایه گذاری را شامل می‌شود، ریسک بالقوه‌ای است که با توجه به استراتژی فروش اوراق دولتی در نیمه دوم سال‌جاری و نیاز به جبران کسری بودجه و تامین نقدینگی لازم برای دولت، ریسک نقدشوندگی و کاهش سود پیش‌بینی شده صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بطور جدی وجود دارد. چهارم لزوم اعتبارسنجی صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت و اعلام عمومی برای آگاهی ریسک پذیری سرمایهگذاران.
تلگرام اصلی بورس پرس : t.me/boursepressir
انتهای پیام